ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4Α

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4o

Στιγμιαίο πολεοδομικό αποτύπωμα (σε χρόνο dt) το έτος   2008

              Ο 21ος αιώνας και η  νέα χιλιετία βρίσκει τα Τρίκαλα με τα παρακάτω χαρακτηριστικά που συνιστούν την πολεοδομική φυσιογνωμία και το αναπτυξιακό προφίλ της πόλης. Ποιο  είναι το πορτρέτο της πόλης και  τι επετεύχθη τα τελευταία χρόνια και κυρίως κατά το δεύτερο ήμισυ του 20 ου αιώνα και  μέχρι σήμερα?

Δημογραφικά και Κοινωνικά χαρακτηριστικά

Πληθυσμός - Δημογραφική εξέλιξη

       Ο πληθυσμός του Δήμου Τρικκαίων από το 1961 έως και το 2001, έτος τελευταίας απογραφής πληθυσμού της Ε.Σ.Υ.Ε., εμφάνισε σταθερά θετική δημογραφική εξέλιξη, λόγω της σημαντικής αύξησης πληθυσμού του αστικού κέντρου των Τρικάλων, ιδίως κατά τη δεκαετία 1961-1971, το οποίο, κατά το έτος 2001 συμμετέχει σε ποσοστό 93,88% στον πληθυσμό του Δήμου, δεδομένης της περιορισμένης έκτασης του Δήμου και του σχετικά μικρού αριθμού λοιπών οικισμών μέσα στην έκτασή του.
       Ειδικότερα, όπως φαίνεται στους Πίνακες 2.1.1.1. και 2.1.1.2., καθώς και τα Διαγράμματα 2.1.1.1. και 2.1.1.2. που ακολουθούν, από το 1961 μέχρι και σήμερα το αστικό κέντρο των Τρικάλων παρουσιάζει σημαντική αυξητική τάση δημογραφικών μεγεθών (Πίνακας 2.1.1.1.), κατά το πρότυπο των μεσαίων αστικών κέντρων της χώρας, στο πλαίσιο της διαδικασίας αστικοποίησης που εξελίχθηκε και η οποία βασίζεται στη μεγέθυνση της συμμετοχής των τριτογενών δραστηριοτήτων (εμπόριο, τουρισμός, υπηρεσίες, εκπαίδευση, κ.λ.π.) στο παραγωγικό πρότυπο του εθνικού χώρου.

       Η σταθερά ανοδική τάση του πληθυσμού των Τρικάλων εμφανίζει ωστόσο διακυμάνσεις στο διάστημα των τεσσάρων δεκαετιών που εξετάζονται, οι οποίες σχετίζονται με τις εξελίξεις στα μεγέθη αστικοποίησης των μεσαίων αστικών κέντρων της χώρας σε σύγκριση με τα αντίστοιχα μεγέθη των δύο μητροπολιτικών περιοχών της Αθήνας και Θεσσαλονίκης.

       Κατά τη δεκαετία 1961 - 1971 διαπιστώνεται η μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση πληθυσμού (24,82%), ενώ κατά τις λοιπές τρεις δεκαετίες η αυξητική τάση των δημογραφικών μεγεθών στην πόλη των Τρικάλων σταδιακά περιορίζεται σε ποσοστό έως 6,22% στο διάστημα της τελευταίας δεκαετίας 1991 - 2001. Οι πιο πάνω διακυμάνσεις της πόλης των Τρικάλων παρατηρούνται κατ' αναλογία και σε επίπεδο Δήμου, δεδομένης της δημογραφικής ηγεμονίας της πόλης στο σύνολο των οικισμών του Δήμου Τρικκαίων.

      Η υψηλή αύξηση του πληθυσμού μεταξύ 1961-1971, αλλά και μεταξύ 1971 - 1981, συνδέεται με την κρίση του αγροτικού τομέα και τα κύματα μετανάστευσης (εξωτερικής και εσωτερικής) των χρόνων εκείνων, συνθήκες οι οποίες έστρεψαν τον πληθυσμό κυρίως προς την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, καθώς και προς τα μικρότερα αστικά κέντρα της χώρας, λόγω της προοπτικής απασχόλησης στη βιομηχανία και τις υπηρεσίες.

       Τις μετέπειτα δεκαετίες, οι αλλαγές στο πρότυπο παραγωγής σε όφελος του τριτογενή παραγωγικού τομέα συνέχισαν να ενθαρρύνουν με βραδύτερους ρυθμούς τον αστικό συγκεντρωτισμό προς τα δύο μητροπολιτικά κέντρα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, και δευτερευόντως προς το σύστημα των μεσαίων αστικών κέντρων του εθνικού χώρου. Η υστέρηση, συγκριτικά, των μεσαίων αστικών κέντρων της χώρας εν μέρει αποδίδεται στις ισχυρές ανάγκες εκσυγχρονισμού, ιδίως της μητροπολιτικής περιοχής της Αθήνας, προς την οποία διατέθηκαν ευμεγέθεις χρηματοδοτικοί πόροι με έμφαση στις υποδομές, γεγονός που παρέτεινε την τάση συγκέντρωσης πληθυσμών και οικονομικών μεταναστών, μεταθέτοντας χρονικά την εκδήλωση των φαινομένων κορεσμού τα οποία χαρακτήρισαν άλλες ευρωπαϊκές μητροπόλεις σε προγενέστερο χρόνο.

        Το φαινόμενο του αστικού συγκεντρωτισμού στο αστικό κέντρο των Τρικάλων παρουσιάζει σχετική κάμψη ρυθμών (ενώ σε απόλυτα μεγέθη συνεχίζεται αμείωτο), και για τον επιπλέον λόγο ότι η πόλη εντάσσεται χωροταξικά στο δυτικό σχετικά αποκομμένο τμήμα της Θεσσαλίας από τους κεντρικούς άξονες ανάπτυξης του εθνικού χώρου, γεγονός που αποτρέπει εν μέρει μέχρι και σήμερα την εντατική της αστική ανάπτυξη, σε αντίθεση με το δίπολο Λάρισας - Βόλου το οποίο παρουσιάζει εντονότερη αστικοποίηση, λόγω της άμεσης συσχέτισης με τον Κεντρικό Αναπτυξιακό Άξονα της χώρας περί τον ΠΑΘΕ. Π.χ. ο Δήμος Λάρισας  στο διάστημα των δύο τελευταίων δεκαετιών παρουσίασε δημογραφική αύξηση της τάξης του 10,50% και 10,27% αντίστοιχα, δηλαδή σταθερό ποσοστό αστικοποίησης και υψηλότερο εκείνου του Δ. Τρικκαίων.

       Από τον Πίνακα 2.1.1.2., στον οποίο αποτυπώνεται η συγκριτική θέση του Δήμου Τρικκαίων σε σχέση με το Νομό Τρικάλων, την Περιφέρεια Θεσσαλίας και τη Χώρα, προκύπτει ότι ο πληθυσμός του Δήμου στο διάστημα της τελευταίας δεκαετίας 1991-2001 αυξήθηκε σε ποσοστό υψηλότερο του Ν. Τρικάλων και της περιφέρειας Θεσσαλίας, αλλά χαμηλότερο του ρυθμού αύξησης της χώρας. Στον ίδιο Πίνακα διαπιστώνεται ότι ο πληθυσμός του Ν. Τρικάλων παρουσίασε ελαφρά αρνητικό ποσοστό κατά την τελευταία δεκαετία.

        Ως προς τους λοιπούς 11 οικισμούς του Δήμου Τρικκαίων διαπιστώνεται ότι τέσσερις οικισμοί, Κηπάκιο (εντός Γ.Π.Σ.), Λεπτοκαρυά (οριοθετημένος), Πυργετός και Πύργος (στις παρυφές του Γ.Π.Σ.), δεν απέγραψαν πληθυσμό τις δύο τελευταίες δεκαετίες (ειδικά ο οικισμός Πύργος απογράφηκε μόνο το έτος 1961). Οι οικισμοί αυτοί δεν απογράφονται πλέον ως οικισμοί, αλλά εμφανίζονται στον Πίνακα 2.1.1.1 για ιστορικούς λόγους.

Αναφορικά με τους οικισμούς Κηπάκι, Πυργετό και Πύργο οι οποίοι απογράφονται από την Ε.Σ.Υ.Ε. στο πλαίσιο της πόλης των Τρικάλων, προκύπτει ότι ο πραγματικός πληθυσμός τους, με βάση τα δεδομένα των χαρτών απογραφικών τομέων της Ε.Σ.Υ.Ε. των ετών 1991 και 2001, είναι αντίστοιχα:

Κηπάκι 1991: 325 κάτ., 2001: 297 κάτ.,

Πυργετός 1991: 351 κάτ., 2001: 911 κάτ. και

Πύργος 1991: 803 κάτ. 2001: 1363 κάτ.

Ο οικισμός Λεπτοκαρυά δεν περιλαμβάνεται στους χάρτες της Ε.Σ.Υ.Ε.

Οι 7 οικισμοί, οι οποίοι απογράφονται στη στατιστική έρευνα, διαφοροποιούνται μεταξύ τους ως προς τις δημογραφικές εξελίξεις. Συγκεκριμένα 3 οικισμοί, Απόστολοι (οριοθετημένος), Καρυαί (εντός Γ.Π.Σ.) και Ριζαριό (εντός Γ.Π.Σ.), εμφάνισαν αρνητικά ποσοστά στο διάστημα της τελευταίας δεκαετίας, ενώ 4 οικισμοί, Λογγάκιο (οριοθετημένος), Περδικοράχη (οριοθετημένος), Σωτήρα (οριοθετημένος), Φλαμούλιο (εντός Γ.Π.Σ.), εμφάνισαν θετικά ποσοστά και μάλιστα ο οικισμός Σωτήρα παρουσίασε αύξηση πληθυσμού 57,42%.

Γενικότερα, οι λοιποί οικισμοί του Δήμου Τρικάλων συνδέονται άμεσα με το πολεοδομικό συγκρότημα.

Ηλικιακή σύνθεση του πληθυσμού

            Η ηλικιακή σύνθεση του πληθυσμού, σε σύνολο και κατά φύλο, του Δήμου Τρικκαίων κατά τις απογραφές των ετών 1991 και 2001 αποτυπώνεται στον Πίνακα 2.1.2.1 που παρατίθεται στη συνέχεια.

Διάγραμμα 2.1.2.1. – Ηλικιακή πυραμίδα του πληθυσμού του Δ. Τρικκαίων κατά φύλο, 2001

Η μορφή της παραπάνω ηλικιακής πυραμίδας (διάγραμμα 2.1.2.1.) οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στην ηλικιακή κατανομή του πληθυσμού του αστικού κέντρου των Τρικάλων, αφού αυτό συμμετέχει κατά 93,88% στη διαμόρφωση της τελικής εικόνας.

Όπως διαπιστώνεται από το διάγραμμα η δημογραφική γήρανση η οποία παρατηρείται στον εθνικό χώρο και η οποία εκδηλώνεται με το χαμηλό δείκτη γεννήσεων, δηλαδή με το στένεμα της πυραμίδας ηλικιών κυρίως στις ηλικίες από 0 έως 20 ετών, αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα και του Δήμου Τρικκαίων.

Ωστόσο, ο χαρακτήρας της πόλης, ως αστικού κέντρου που προσελκύει πληθυσμούς και παρουσιάζει μια ευρεία διαθεσιμότητα θέσεων απασχόλησης σε όλους τους παραγωγικούς τομείς, αποτυπώνεται εμφανώς στη δημογραφική πυραμίδα του έτους 2001, με ικανή συγκέντρωση πληθυσμών και των δύο φύλων στις ζώνες των παραγωγικών ηλικιών από 20 έως 64 έτη. Η παραπάνω εικόνα διαφέρει από τις πυραμίδες ηλικιών των κωμοπόλεων και των χωριών της περιφέρειας της χώρας οι οποίες συνήθως παρουσιάζουν στενή πυραμίδα ηλικιών στις παραγωγικές ηλικίες, αλλά και άνοιγμα των ζωνών που αφορούν ηλικιωμένα άτομα.

Οικονομία - Παραγωγικές Δραστηριότητες

Οικονομικά ενεργός πληθυσμός - Απασχόληση - Ανεργία

Στον οικονομικά ενεργό και μη ενεργό πληθυσμό, σύμφωνα με τον ορισμό της Ε.Σ.Υ.Ε., δεν περιλαμβάνονται οι ηλικίες κάτω των 10 ετών. Η ανάλυση που ακολουθεί βασίζεται στην επεξεργασία των στοιχείων της απογραφής της Ε.Σ.Υ.Ε. για τα έτη 1991 και 2001, αναφορικά με τον οικονομικά ενεργό και μη ενεργό πληθυσμό του Δήμου Τρικκαίων, κατά φύλα και ομάδες ηλικιών, καθώς και αναφορικά με την απασχόληση - ανεργία, καθώς και την κατανομή του οικονομικά ενεργού πληθυσμού σε κλάδους οικονομικής δραστηριότητας και ανάλογα με τη θέση στο επάγγελμα.

Πίνακας 2.2.1.2. - Οικονομικά ενεργός και μη ενεργός πληθυσμός

κατά φύλα /1991, 2001 /Δ. Τρικκαίων.

Διάγραμμα 2.2.1.1. - Οικονομικά ενεργός και μη ενεργός πληθυσμός κατά φύλα /1991, 2001 /Δ. Τρικκαίων

Από τα δεδομένα του Πίνακα 2.2.1.2 και του Διαγράμματος 2.2.1.1 προκύπτουν ορισμένες διαπιστώσεις:

-      Ο μη ενεργός οικονομικά πληθυσμός του Δήμου Τρικκαίων και στις δύο απογραφές υπερτερεί του ενεργού, σημειώνοντας ότι στο διάστημα της δεκαετίας 1991-2001 ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός αυξήθηκε (ενεργός πληθυσμός 1991: 42,18% του συνόλου, και 2001: 45,32%).

-      Στο σύνολο του ενεργού οικονομικά πληθυσμού και στις δύο απογραφές ο ανδρικός ενεργός πληθυσμός υπερτερεί, σημειώνοντας ότι κατά την απογραφή του 2001 η ποσοστιαία συμμετοχή των ανδρών στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό μειώθηκε (ανδρικός ενεργός πληθυσμός 1991: 70,22% του συνόλου, και 2001: 62,06% του συνόλου).

Η παραπάνω εικόνα οδηγεί στο γενικό συμπέρασμα ότι διαχρονικά η τάση μεγέθυνσης του ενεργού πληθυσμού ισχυροποιείται, όπως τούτο παρατηρείται στο σύνολο των αστικών κέντρων της χώρας. Επίσης η διαθεσιμότητα του γυναικείου πληθυσμού για εργασία αυξάνει, χωρίς όμως να ανατρέπεται η ανδρική υπεροχή.

Διάγραμμα 2.2.1.2. - Οικονομικά ενεργός πληθυσμός κατά φύλα και ηλικιακές ομάδες /2001 /Δ. Τρικκαίων

Πίνακας 2.2.1.6. - Οικονομικά ενεργός πληθυσμός /απασχολούμενοι κατά φύλο και ομάδες κλάδων οικονομικής δραστηριότητας, 1991, 2001 /Δ. Τρικκαίων

Χαρακτηριστική είναι η διαπίστωση ότι ένα ισχυρό μέρος του οικονομικά ενεργού πληθυσμού απασχολείται στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο, στις κατασκευές, το χρηματοπιστωτικό σύστημα, την εκπαίδευση και εν γένει τις τριτογενείς δραστηριότητες. Επιπλέον, μεταξύ των ετών 1991 και 2001 παρατηρείται πτωτική τάση στη μεταποίηση, ενώ αυξάνει η συμμετοχή στο εμπόριο, τις τράπεζες, την εκπαίδευση και τις λοιπές υπηρεσίες, χαρακτηριστικό των τάσεων τριτογενοποίησης στα αστικά κέντρα.

Στον Πίνακα 2.2.1.7. και το Διάγραμμα 2.2.1.7. η κυριαρχία των τριτογενών δραστηριοτήτων στη σύνθεση της απασχόλησης του οικονομικά ενεργού πληθυσμού κατά τα έτη 1991 και 2001 (πραγματικός πληθυσμός: πρωτογενής, δευτερογενής και τριτογενής) είναι πλέον έκδηλη και μάλιστα διαπιστώνεται η μεγέθυνση του τριτογενή τομέα στο διάστημα της δεκαετίας.

Πίνακας 2.2.1.7. - Οικονομικά ενεργός πληθυσμός στον πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα, 1991, 2001 /Δ. Τρικκαίων

Διάγραμμα 2.2.1.7. - Οικονομικά ενεργός πληθυσμός στον πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα, 1991, 2001 /Δ. Τρικκαίων

Στους Πίνακες 2.2.1.8. και 2.2.1.9., καθώς και στα Διαγράμματα 2.2.1.8., 2.2.1.9. και 2.2.1.10. που ακολουθούν πραγματοποιείται η σύγκριση της κατανομής του απασχολούμενου οικονομικά ενεργού πληθυσμού, έτους 2001 (μόνιμος πληθυσμός), κατά τομέα οικονομικής δραστηριότητας, της σχέσης οικονομικά ενεργού και μη ενεργού πληθυσμού, καθώς και απασχολουμένων και ανέργων, μεταξύ Δήμου Τρικκαίων και Ν. Τρικάλων.

Πίνακας 2.2.1.8. - Οικονομικά ενεργός πληθυσμός, κατανομή στους τομείς παραγωγής, άνεργοι, 2001, Ν. Τρικάλων, Δ. Τρικκαίων


Διάγραμμα 2.2.1.8. - Οικονομικώς ενεργοί και μη ενεργοί, 2001, Ποσοστιαία Κατανομή Δ. Τρικκαίων, Ν. Τρικάλων

Πίνακας 2.2.1.9. - Απασχόληση - Ανεργία, Ποσοστιαία Κατανομή, Ε.Σ.Υ.Ε. 2001

Δ. Τρικκαίων, Ν. Τρικάλων

Διάγραμμα 2.2.1.9. - Απασχολούμενοι και Άνεργοι, 2001, Ποσοστιαία Κατανομή

Δ. Τρικκαίων, Ν. Τρικάλων

Διάγραμμα 2.2.1.10. - Κατανομή απασχολούμενου πληθυσμού στους τομείς παραγωγής, 2001, Ποσοστιαία Κατανομή /Δ. Τρικκαίων, Ν. Τρικάλων

Η παραπάνω εικόνα υποδηλώνει την αστική οικονομία της πόλης των Τρικάλων, στο πλαίσιο της οποίας αυξάνουν οι τριτογενείς δραστηριότητες σε βάρος της γεωργίας - κτηνοτροφίας και σε βάρος της μεταποίησης.

Σημειώνεται πάντως ότι η κυριαρχία του τριτογενή τομέα αφορά το αστικό κέντρο των Τρικάλων περισσότερο και λιγότερο τους συνοικισμούς του Δήμου των οποίων ο πληθυσμός αποτελείται κυρίως από αγρότες.

Στον Πίνακα 2.2.1.10. και τα Διαγράμματα 2.2.1.12. και 2.2.1.13. εξετάζεται ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός ανά φύλο και θέση στο επάγγελμα, για τα έτη 1991 και 2001.

Πίνακας 2.2.1.10. - Οικονομικώς ενεργός πληθυσμός κατά φύλο και θέση στο επάγγελμα / Δ. Τρικκαίων

Διάγραμμα 2.2.1.12. - Οικονομικά ενεργός πληθυσμός σε σχέση με τη θέση στο επάγγελμα, Ποσοστιαία Κατανομή, 1991, 2001 /Δ. Τρικκαίων

Βασικό χαρακτηριστικό στο διάστημα της δεκαετίας 1991 - 2001 είναι η μεγέθυνση της μισθωτής εργασίας, αλλά και η μείωση του ποσοστού συμμετοχής στην κατηγορία των αυτοαπασχολουμένων.

Στο Διάγραμμα 2.2.1.13. εξετάζεται το έτος 2001 η σχέση ανδρών και γυναικών ως προς τη θέση στο επάγγελμα.

Διάγραμμα 2.2.1.13. - Οικονομικά ενεργός πληθυσμός σε σχέση με τη θέση στο επάγγελμα, κατά φύλα, Ποσοστιαία Κατανομή, 2001 /Δ. Τρικκαίων

Παραγωγικές Δραστηριότητες

Πρωτογενής τομέας

Η ανάλυση του πρωτογενή τομέα στηρίχθηκε στα στοιχεία της Ε.Σ.Υ.Ε. από την απογραφή  Γεωργίας - Κτηνοτροφίας 1999-2000.

 Καλλιέργειες

Στο Δήμο Τρικκαίων την μεγαλύτερη καλλιεργούμενη έκταση σε στρέμματα καταλαμβάνουν οι ετήσιες καλλιέργειες (74,80%) και δευτερευόντως τα μόνιμα λιβάδια και οι βοσκότοποι (18,14%), ενώ τα λοιπά είδη καλλιεργειών συμμετέχουν σε μικρά μεγέθη στην κατανομή των καλλιεργούμενων εκτάσεων.

Ως προς τον αριθμό των εκμεταλλεύσεων κατά είδος καλλιέργειας, οι ετήσιες καλλιέργειες καταλαμβάνουν το 53,17% του συνολικού αριθμού των εκμεταλλεύσεων, οι δενδρώδεις καλλιέργειες το 15,29% και οι οικογενειακοί λαχανόκηποι το 13,49% αντίστοιχα. Τα λοιπά είδη καλλιεργειών καταλαμβάνουν μικρότερα ποσοστά στο συνολικό αριθμό εκμεταλλεύσεων.

Στο Νομό Τρικάλων αντίστοιχα, οι ετήσιες καλλιέργειες καταλαμβάνουν το 77,99% της συνολικά καλλιεργούμενης έκτασης σε στρέμματα, τα μόνιμα λιβάδια - βοσκότοποι το 14,95%, οι δενδρώδεις καλλιέργειες το 3,22%, τα δε λοιπά είδη καλλιεργειών μικρότερα ποσοστά καλλιεργούμενων εκτάσεων.

Ως προς τον αριθμό των εκμεταλλεύσεων κατά είδος καλλιέργειας, οι ετήσιες καλλιέργειες καταλαμβάνουν το 41,15% του συνολικού αριθμού των εκμεταλλεύσεων, οι οικογενειακοί λαχανόκηποι το 25,19%, τα αμπέλια - σταφιδάμπελα το 12,43% και οι δενδρώδεις καλλιέργειες το 11,53% αντίστοιχα. Τα λοιπά είδη καλλιεργειών καταλαμβάνουν μικρότερα ποσοστά στο συνολικό αριθμό εκμεταλλεύσεων.

Γενικότερα ο πρωτογενής τομέας στο Δήμο τείνει να είναι σύγχρονος, δεδομένου και του ρόλου της πόλης ως αστικού κέντρου που παρέχει τις αναγκαίες υπηρεσίες και λειτουργεί ως καταναλωτική αγορά, οι δε αγρότες είναι οργανωμένοι σε αγροτικούς συνεταιρισμούς, με εκμηχάνιση των καλλιεργειών, αρδευτικά έργα και γεωτρήσεις για παραγωγή βάμβακος, μηδικής, αραβοσίτου, κηπευτικών, φρούτων, κ.λ.π.

Διάγραμμα 2.2.2.1.1. - Δήμος Τρικκαίων: Αριθμός Εκμεταλλεύσεων - Καλλιέργειες (στρέμματα)   Ε.Σ.Υ.Ε. 1999-2000

Διάγραμμα 2.2.2.1.2. - Νομός Τρικάλων: Αριθμός Εκμεταλλεύσεων - Καλλιέργειες

(στρέμματα)   Ε.Σ.Υ.Ε. 1999-2000

Ζωικό κεφάλαιο

Τα δεδομένα απεικονίζονται στο αντίστοιχο Διάγραμμα 2.2.2.1.3., σε σχέση με το Δήμο και το Νομό, ως προς τον αριθμό εκμεταλλεύσεων κτηνοτροφικών επιχειρήσεων, καθώς και τις εκτρεφόμενες κεφαλές ζώων κατά κατηγορία.

Οι βασικές διαπιστώσεις που απορρέουν από τα στατιστικά δεδομένα είναι οι εξής:

Το βασικό ζωικό είδος που κυριαρχεί στις κτηνοτροφικές επιχειρήσεις του Δήμου Τρικκαίων είναι τα πουλερικά, τα οποία αφορούν στο 86,51% του συνολικού αριθμού κεφαλών ζώων στο Δήμο, αντιστοιχούν δε στο 48,61% των κτηνοτροφικών επιχειρήσεων. Τα λοιπά ζωικά είδη εκτρέφονται σε περιορισμένα μεγέθη.

Αντίστοιχα στο Ν. Τρικάλων διαπιστώνεται ότι κυριαρχούν επίσης τα πουλερικά στο αριθμό κτηνοτροφικών επιχειρήσεων και στον αριθμό ζώων (48,58% του αριθμού των επιχειρήσεων και 51,33% των κεφαλών ζώων), αλλά παράλληλα παρατηρείται ευρύτερο φάσμα εκτροφής ζώων και στις λοιπές κατηγορίες (προβατοειδή, αίγες, κ.λ.π.).

Πίνακας 2.2.2.1.3. - Εκμεταλλεύσεις και αριθμός ζώων κατά κατηγορία

Ποσοστιαία Κατανομή Δ. Τρικκαίων, Ν. Τρικάλων

Ε.Σ.Υ.Ε. 1999-2000

 

                                                 Δευτερογενής τομέας

Σε σύνολο 109 μονάδων βιομηχανίας - βιοτεχνίας, καταγεγραμμένων από τη Δ/νση Βιομηχανίας της Ν.Α. Τρικάλων, οι οποίες συγκεντρώνονται στην περιοχή του Δήμου Τρικκαίων, όπως φαίνεται στον Πίνακα 2.2.2.2.1., κυριαρχούν τα ξυλουργεία, σε ποσοστό 19,27%, έπονται δε τα μηχανουργεία και οι ψυκτικές μονάδες, σε ίσο ποσοστό 9,17%, και ακολουθούν οι σιδηροκατασκευές και η κατασκευή επίπλων σε ίσο ποσοστό 7,34% και οι ζωοτροφές σε ποσοστό 6,42%. Οι λοιποί κλάδοι κατέχουν μικρότερα μερίδια του τομέα.

Διαπιστώνεται πάντως, ότι οι μονάδες οι σχετιζόμενες με τις κατασκευές και τα τρόφιμα γενικά υπερισχύουν άλλων ομάδων, χαρακτηριστικό των αστικών κέντρων της χώρας.

Συγκεκριμένα στο σύνολο των 109 βιομηχανικών - βιοτεχνικών επιχειρήσεων του Δήμου Τρικκαίων, οι μονάδες οι σχετιζόμενες με τις κατασκευές είναι 48, δηλαδή ποσοστό 44,03% του συνόλου, ενώ οι μονάδες οι σχετιζόμενες με τα τρόφιμα είναι 13, δηλαδή ποσοστό 11,92% του συνόλου. Οι λοιπές ομάδες καταλαμβάνουν μικρότερα ποσοστά.

Αντίστοιχα από τα στοιχεία της Ε.Σ.Υ.Ε. 2003 /Μητρώο Επιχειρήσεων διαπιστώνεται ότι στο σύνολο του δευτερογενούς τομέα, επί 1367 επιχειρήσεων, οι κατασκευές συγκεντρώνουν το 62,4% του συνολικού αριθμού επιχειρήσεων, οι επιχειρήσεις ηλεκτρισμού το 0,29% και τέλος η μεταποίηση το 36,87%, δηλαδή ο κλάδος των κατασκευών καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μερίδιο του δευτερογενούς τομέα.

Σημειώνεται ότι η περιοχή των Τρικάλων εξειδικεύεται ιδιαίτερα στην επεξεργασία του ακατέργαστου μαλλιού, στην εμπορία των μεταχειρισμένων φορτηγών αυτοκινήτων, στην ξυλοβιομηχανία πριστής ξυλείας. Επίσης πρωτοπορεί στη συσκευασία αγροτικών προϊόντων, την επεξεργασία του γάλακτος, την αλλαντοποιία, και στη βιομηχανία τροφίμων γενικότερα κ.λ.π., με χαρακτηριστική την εξειδίκευση στις βιοτεχνίες παραγωγής ξυλόγλυπτων παραδοσιακών επίπλων και αντικειμένων.

Πίνακας 2.2.2.2.1. - Κατανομή βιοτεχνικών - βιομηχανικών μονάδων Δ. Τρικκαίων κατά κλάδο - Δ/νση Βιομηχανίας Ν.Α. Τρικάλων

 Πίνακας 2.2.2.2.2. - Επιχειρήσεις δευτερογενούς τομέα Δ. Τρικκαίων κατά κλάδο - Ε.Σ.Υ.Ε. 2003 /Μητρώο Επιχειρήσεων

 Τριτογενής τομέας

Σύμφωνα με το Μητρώο Επιχειρήσεων του Εμπορικού Επιμελητηρίου στην περιοχή του Δήμου Τρικκαίων έχουν καταγραφεί 4.584 καταστήματα διάφορων κλάδων.

Αντίστοιχα από τα απογραφικά δεδομένα της Ε.Σ.Υ.Ε. /Μητρώο επιχειρήσεων 2003 (πλέον πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία), αναφορικά με το σύνολο των επιχειρήσεων που υπάγονται στον τριτογενή τομέα σε διψήφιο κωδικό ΣΤΑΚΟΔ, έχουν καταγραφεί 4.162 επιχειρήσεις του τριτογενούς τομέα, οι οποίες ταξινομούνται κατά κλάδο στον Πίνακα 2.2.2.3.1. - Επιχειρήσεις τριτογενούς τομέα Δ. Τρικκαίων κατά κλάδο - Ε.Σ.Υ.Ε. 2003 /Μητρώο Επιχειρήσεων.

Από την ποσοστιαία ανάλυση των επιχειρήσεων του τριτογενούς καταδεικνύεται ότι το λιανικό εμπόριο καταλαμβάνει ποσοστό 33,13%, ενώ σημαντικά μερίδια καταλαμβάνουν επίσης οι κλάδοι των ξενοδοχείων - εστιατορίων, 13,19%, το χονδρικό εμπόριο, 9,8%, το εμπόριο και επισκευή - συντήρηση οχημάτων και μοτοσικλετών, 9,13% και οι χερσαίες μεταφορές, 8,05. Οι λοιπές κατηγορίες επιχειρήσεων του τριτογενούς καταλαμβάνουν μικρότερα ποσοστά του συνόλου.

Πίνακας 2.2.2.3.1. - Επιχειρήσεις τριτογενούς τομέα Δ. Τρικκαίων κατά κλάδο - Ε.Σ.Υ.Ε. 2003 /Μητρώο Επιχειρήσεων

Πίνακας 2.2.2.3.2. - Ξενοδοχειακό Δυναμικό 2006

Συνεταιρισμοί

Οι συν/σμοί που λειτουργούν στην περιοχή του Δήμου είναι οι εξής: Καραμανλή, Σαράγια, Μπάρα, Λεπτοκαρυά, Κηπάκι, Μελισσοκομικός Τρικάλων, Πυργετός, Κόκκινος Πύργος, Καρυές.

Εκπαίδευση

Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση

Στον τομέα της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, με στοιχεία από τη Δ/νση Π.Ε. Τρικάλων, στο Δήμο Τρικκαίων λειτουργούν συνολικά 40 Δημόσια Νηπιαγωγεία με 841 νήπια και 2 Ιδιωτικά Νηπιαγωγεία, καθώς και 32 Δημοτικά Σχολεία με 4.091 μαθητές.

Ο συνολικός αριθμός εκπαιδευτικών που υπηρετεί στη δημόσια Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση είναι 570 άτομα.

Στους Πίνακες 2.3.1.1. και 2.3.1.2. που ακολουθούν παρατίθενται αναλυτικά τα Σχολεία Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Νηπιαγωγεία και Δημοτικά Σχολεία) που λειτουργούν στο Δήμο Τρικκαίων (οικισμός Τρικάλων και λοιποί οικισμοί).

Πίνακας 2.3.1.1. - Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Δ. Τρικκαίων - Νηπιαγωγεία

Πίνακας 2.3.1.2. - Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Δ. Τρικκαίων - Δημοτικά Σχολεία

Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

Στον τομέα της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Γυμνάσια, Λύκεια), με στοιχεία από την Δ/νση Δ.Ε. Τρικάλων, στο Δήμο Τρικκαίων λειτουργούν συνολικά 26 Δημόσια και Ιδιωτικά Σχολεία Β/θμιας Εκπαίδευσης,με 5.000 μαθητές.

Στον Πίνακα 2.3.1.3. που ακολουθεί, παρατίθενται αναλυτικά τα Σχολεία Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης που λειτουργούν στο Δήμο Τρικκαίων (οικισμός Τρικάλων και λοιποί οικισμοί).

Πίνακας 2.3.1.3. - Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Δ. Τρικκαίων - Γυμνάσια, Λύκεια

Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

Ανώτερη Εκπαίδευση /Τ.Ε.Ι.

Στο Δήμο Τρικκαίων λειτουργεί το Τμήμα Ανακαίνισης & Αποκατάστασης Κτιρίων το οποίο ανήκει στο Παράρτημα Τρικάλων του Τ.Ε.Ι. Λάρισας. Το Τμήμα ιδρύθηκε με το Π.Δ. 211/1-10-2004 (ΦΕΚ 189/14-10-2004) με πρώτο εξάμηνο εκπαιδευτικής λειτουργίας το χειμερινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 2005-2006.

Ανώτατη Εκπαίδευση /Α.Ε.Ι.

           Στο Δήμο Τρικκαίων λειτουργεί το ανεξάρτητο τμήμα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας: Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού. Το Τ.Ε.Φ.Α.Α. αρχικά στεγάστηκε στις εγκαταστάσεις του Πάρκου Ματσοπούλου και τον Ιούλιο του 1999 μεταφέρθηκε στις εγκαταστάσεις των Καρυών, σε απόσταση της τάξης των 4 χλμ. από το κέντρο της πόλης των Τρικάλων. 

Επίπεδο εκπαίδευσης

Το επίπεδο εκπαίδευσης του πληθυσμού του Δήμου Τρικκαίων αποτυπώνεται στους Πίνακες 2.1.3.1. και 2.1.3.2. που δείχνουν αναλυτικά την εικόνα του μορφωτικού επιπέδου του Δήμου στο σύνολο του πληθυσμού και κατά φύλο, σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής της Ε.Σ.Υ.Ε., σε απόλυτα μεγέθη, Ε.Σ.Υ.Ε. 1991 και 2001, και σε ποσοστό, Ε.Σ.Υ.Ε. 2001.

Στο Διάγραμμα 2.1.3.1. απεικονίζεται επίσης η ποσοστιαία κατανομή του συνολικού πληθυσμού άνω των 10 ετών σε κατηγορίες εκπαίδευσης, κατά το έτος 2001.

Από τα στατιστικά δεδομένα προκύπτει ότι ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού είναι απόφοιτοι της Στοιχειώδους Εκπαίδευσης ή απλά γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση, χωρίς να έχουν τελειώσει το Δημοτικό Σχολείο.

Σημαντικό είναι το μερίδιο του πληθυσμού που έχει ολοκληρώσει τη Μέση Εκπαίδευση, ενώ οι απόφοιτοι Ανωτάτων Σχολών καταλαμβάνουν επίσης ένα συγκριτικά υψηλό ποσοστό.

Σημαντική είναι η διαπίστωση ότι το μορφωτικό επίπεδο του πληθυσμού, ανάλογα με τη διάκριση στα φύλα, εμφανίζεται σε παρεμφερή επίπεδα, χωρίς να παρατηρείται υστέρηση μορφωτικού επιπέδου μεταξύ ανδρών και γυναικών. Μάλιστα στην κατηγορία των ατόμων που έχουν ολοκληρώσει τη Στοιχειώδη Εκπαίδευση το ποσοστό των γυναικών είναι ελαφρά υψηλότερο από εκείνο των ανδρών. 

Η πιο πάνω εικόνα του μορφωτικού επιπέδου του Δήμου συνδέεται με το χαρακτήρα του ως αστικού κέντρου (υψηλά ποσοστά αποφοίτων μέσης και ανώτατης εκπαίδευσης), χωρίς να διαπιστώνονται επαρκή ποσοστά αποφοίτων ανώτερων και τεχνικών σχολών, λόγω της έφεσης για πανεπιστημιακές σπουδές που χαρακτηρίζει γενικότερα τον εθνικό χώρο.

Συγκριτικά με τις μικρές πόλεις και οικισμούς της περιφέρειας της χώρας, το μορφωτικό επίπεδο του Δήμου Τρικκαίων κρίνεται ως υψηλό, γεγονός θετικό από την άποψη των ανθρωπίνων πόρων θεωρούμενων σαν συγκριτικό πλεονέκτημα με στόχο μια αναβαθμισμένη αναπτυξιακή προοπτική.

Πίνακας 2.1.3.1. - Επίπεδο εκπαίδευσης κατά φύλο (Ε.Σ.Υ.Ε. 1991,2001) / Δ. Τρικκαίων. Πληθυσμός ηλικίας 10 ετών και άνω

Πίνακας 2.1.3.2. - Επίπεδο εκπαίδευσης κατά φύλο (Ε.Σ.Υ.Ε. 2001) /Δ. Τρικκαίων

Ποσοστιαία κατανομή. Πληθυσμός ηλικίας 10 ετών και άνω.

Υγεία - Πρόνοια

Υγεία

Η υγειονομική περίθαλψη στο Δήμο Τρικκαίων καλύπτεται από τις εξής εγκαταστάσεις:

Γενικό Νοσοκομείο Τρικάλων, Καρδίτσης 56. Οι εγκαταστάσεις του Νοσοκομείου θεωρούνται επαρκείς για τα επόμενα 15 χρόνια, δεδομένου ότι ο χρόνος νοσηλείας έχει μειωθεί πολύ. Ο περιβάλλων χώρος έχει ανάγκη διαμόρφωσης και φύτευσης, υπάρχει δε χώρος στάθμευσης, ο οποίος κρίνεται σκόπιμο να παραμείνει ως έχει και να μην δομηθεί.

Πολυιατρείο του ΙΚΑ. Στεγάζει τις διοικητικές υπηρεσίες του Ι.Κ.Α., και τα Ιατρεία, σε ανεπαρκή έκταση γηπέδου, χωρίς καλή πρόσβαση και χωρίς χώρο στάθμευσης. Δεν κρίνεται αναγκαία η επέκταση των ιατρείων του Ι.Κ.Α., διότι με την ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων, η λύση των αστικών Κέντρων Υγείας είναι πλέον κατάλληλη, απαιτούνται δε 4 αστικά Κέντρα Υγείας, τα οποία θα μπορούσαν να χωροθετηθούν από δύο, ένθεν και ένθεν του ποταμού.

Ιδιωτικές Κλινικές. Υπάρχουν (2) Ψυχιατρικές κλινικές, οι εγκαταστάσεις των οποίων είναι ανεπαρκείς, χωρίς να υπάρχει δυνατότητα πρόσθετου γηπέδου, λόγω θεσμικών περιορισμών από τη Ζ.Ο.Ε. Τρικάλων, μία γενικής ιατρικής, η οποία λειτουργεί και εν μέρει σαν οίκος ευγηρίας, ένα μαιευτήριο και ένα οικοτροφείο επανένταξης.

Πρόνοια

Γηροκομεία. Δύο παλαιές κλινικές μετατράπηκαν σε οίκους ευγηρίας, εντός πόλης.

Παρατηρείται σοβαρό πρόβλημα με τους ηλικιωμένους οι οποίοι, λόγω διάρρηξης του κοινωνικού ιστού και οικονομικών δυσχερειών, δεν είναι εφικτό να διαβιώνουν με τις οικογένειες των τέκνων τους. Κατά συνέπεια οι ανάγκες για οίκους ευγηρίας είναι οξυμένες.

Παιδικοί Σταθμοί. Υπό την αιγίδα του Οργανισμού Βρεφονηπιακών Σταθμών Δήμου Τρικκαίων  (Ν.Π.Δ.Δ. ΦΕΚ 1101/12-12/1997), ο οποίος αποσκοπεί στην αγωγή και ασφαλή διαμονή παιδιών προσχολικής ηλικίας και τη δημιουργική απασχόληση παιδιών σχολικής ηλικίας, λειτουργούν  επτά  τμήματα Βρεφονηπιακών - Παιδικών σταθμών:

Επίσης, λειτουργεί 1 βρεφικός σταθμός του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας στην Π.Ε. 7, όπου συμπεριλαμβάνεται και ένας παιδικός σταθμός, καθώς και δύο βρεφικοί σταθμοί του Δήμου στον Άγιο Οικουμένιο (Π.Ε. 1), και στην Αγία Μονή - βρεφικός σταθμός Ηλιαχτίδα, στην Π.Ε. 4. 

Κέντρα Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων. Σήμερα λειτουργούν 6 Κ.Α.Π.Η. του Δήμου

Δημοτικές Επιχειρήσεις στον τομέα της Πρόνοιας

Δημοτική Επιχείρηση Κοινωνικής Ανάπτυξης (Δ.Ε.Κ.Α.)  Υπό την αιγίδα της ΔΕΚΑ του Δήμου Τρικκαίων λειτουργούν επίσης:

• -           Δύο (2) Μονάδες Κοινωνικής Μέριμνας (στα Α' και Γ' παραρτήματα του ΚΑΠΗ Δήμου Τρικκαίων),

-           Τρεις (3) Μονάδες Βοήθειας στο Σπίτι (Β΄, Δ΄ και Ε΄ παραρτήματα του ΚΑΠΗ Δήμου Τρικκαίων),

-           Ένα (1) Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΚΗΦΗ) (Π.Ε. 1),

-           Δύο (2) Βρεφικοί Σταθμοί,

-           Τρία (3) Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών

-           (ΚΔΑΠ Σταθμού: Π.Ε. 5, ΚΔΑΠ Φρουρίου: Π.Ε. 2, ΚΔΑΠ Ομόνοιας: Π.Ε. 7),

-           Ένα (1) Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών με Αναπηρίες (ΚΔΑΠ-ΜΕΑ) (Π.Ε. 8), καθώς και

-           Ένα Εργαστήριο Ανθοσυνθέσεων για Άτομα με Αναπηρίες (Π.Ε. 8)

Δράσεις Πολιτισμού:

-           Κατασκευή και λειτουργία θερινού και χειμερινού Δημοτικού Κινηματογράφου.

-           Λειτουργία Κέντρου Έρευνας και Καλλιτεχνικής Δημιουργίας (CD Τρικαλινών Δημιουργών - Φεστιβάλ Νέων Καλλιτεχνών - Εργαστήρι Νέων Δημιουργών).

Πρόληψη Ναρκωτικών. Κέντρο Kοινωνικής Παρέμβασης Τρικάλων, Ευρ. Πελέκη 2, Πλατεία Π. Δεσποτικού. Ιδρύθηκε το 1997 και είναι αστική, μη κερδοσκοπική εταιρεία. Στην εταιρεία συμμετέχουν: η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ν. Τρικάλων, ο Πολιτιστικός Οργανισμός του Δήμου Τρικκαίων, η Αντι-ναρκωτική Επιτροπή του Δήμου Τρικκαίων και η Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων (Τ.Ε.Δ.Κ.). Το Κέντρο υποστηρίζεται οικονομικά (50%) από τον ΟΚΑΝΑ, ο οποίος έχει και την επιστημονική εποπτεία και στελεχώνεται από ειδικούς επιστήμονες κατάλληλα εκπαιδευμένους σε θέματα πρόληψης.

Δημοτική Επιχείρηση Κοινωνικής Μέριμνας Τρικάλων ( Δ.Ε.Κ.Ο.Μ.Ε.Τ. )

Η Δ.Ε.ΚΟ.ΜΕ.Τ είναι ένας εξειδικευμένος φορέας που δραστηριοποιείται στον τομέα της κοινωνικής μέριμνας. Έχει την ευθύνη της ενημέρωσης και της υποστήριξης των ευπαθών ομάδων (τσιγγάνοι, μετανάστες, παλλινοστούντες, άνεργοι, άποροι, των ατόμων με ειδικές ανάγκες και των ατόμων που χρήζουν κοινωνικής επανένταξης (απεξαρτημένοι, αποφυλακισμένοι κ.λ.π.), στους τομείς της υγείας, της εκπαίδευσης, της ασφάλειας της εργασίας, σε νομικά θέματα καθώς και σε θέματα ψυχολογικής και κοινωνικής στήριξης.

Επίσης έχει την ευθύνη ανάληψης και συμμετοχής σε κάθε είδους προγράμματα κοινωνικής μέριμνας και πρόνοιας, όπως στεγαστικά κ.λ.π. και την ανάληψη σχετικών πρωτοβουλιών για την πρόληψη και γενικότερα την αντιμετώπιση προβλημάτων ανεργίας, κοινωνικού αποκλεισμού, εγκληματικότητας, ξενοφοβίας  και ρατσισμού.

Η Δ.Ε.ΚΟ.ΜΕ.Τ. έχει αναλάβει την στεγαστική αποκατάσταση των τσιγγάνων με την παραχώρηση λυόμενων οικίσκων.  Κυρίως όμως ασχολείται με τη διεκπεραίωση των διαδικασιών δανειοδότησης.

Αλκοολισμός. Συνιστά ένα σχετικά σοβαρό πρόβλημα και κρίνεται αναγκαία η δημιουργία κέντρου αποτοξίνωσης και στήριξης των εθισμένων ατόμων στο αλκοόλ.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ

                Η πόλη μας και ο νομός μας θεωρώ και πιστεύω ότι κατέχουν μια ιδιαίτερη πρωτιά πανελλήνια στο χώρο της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Τα μνημεία του νομού Τρικάλων καλύπτουν όλες τις περιόδους της ιστορίας και της θρησκείας και έχουν αφήσει ανεξίτηλη και παραστατική τη διαδρομή τους στο γεωγραφικό αυτό χώρο. Είναι τα απτά και υπαρκτά δείγματα του τρόπου ζωής, σκέψης και δημιουργίας του λαού της περιοχής μας. Με τους πίνακες που ακολουθούν και τις εργασίες ανάδειξης και προβολής που έχουν κατά καιρούς  γίνει, θα μπορούσε ο νομός μας να χαρακτηρισθεί ως ο μέγιστος χώρος αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς πανελληνίως με το πλουσιότερο πολιτιστικό και θρησκευτικό απόθεμα.

ΜΝΗΜΕΙΑ ΝΟΜΟΥ ΤΡΙΚΑΛΩΝ

Τ Ρ Ι Κ Α Λ Α

       

•           ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΘΕΟΠΕΤΡΑΣ

•           ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ ΤΡΙΚΚΗΣ - ΡΩΜΑΪΚΑ ΛΟΥΤΡΑ (3Ος -2Ος  αι. π.Χ.)

•           ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΚΑΣΤΡΟ (αρχαία ακρόπολη - ανακαίνιση 6ος αι. μ.Χ.)

•           ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΒΑΡΟΥΣΙ (19ος αιώνας)

•           ΔΩΡΟΘΕΑ ΣΧΟΛΗ (1875)

•           ΚΥΛΙΝΔΡΟΜΥΛΟΣ ΜΑΤΣΟΠΟΥΛΟΥ (1878)

Ε Κ Κ Λ Η Σ Ι Ε Σ

•           ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ                                  (1588)

•           ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ                                (1575)

•           ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ                         (τέλος 16ου αι.)

•           ΙΩΑΝΝΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ                          (1674)

•           ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΑΣ                                       (1766)

•           ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ                               (1843)

•           ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ                   (1849)

•           ΑΓΙΑΣ ΕΠΙΣΚΕΨΗΣ                                   (1863)

•           ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ                                    (1882)

ΚΟΥΡΣΟΥΜ ΤΖΑΜΙ                                               (μέσα 16ου αιώνα, έργο του Σινάν)

ΧΑΜΑΜ                                                                   (κτίσμα του 17ου αιώνα)

ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΑ ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΑ ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ       (περί τα 33  ως κατωτέρω πίνακας)

ΧΥΤΟΣΙΔΕΡΕΝΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΓΕΦΥΡΑ               (1886)

ΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΜΕΓΑΡΟ                                             (μέσα 19ου αιώνα)

Κ Α Λ Α Μ Π Α Κ Α

ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΝΑΟΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ              (α'μισό 12ου αι.)

ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ           (1336)

Ι.Ν. ΑΓ. ΠΑΝΤΩΝ                                                                            (1761)

Μ Ο Ν Α Σ Τ Η Ρ Ι Α     Μ Ε Τ Ε Ω Ρ Ω Ν

•            ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΤΟΥ ΑΝΑΠΑΥΣΑ

•            ΜΟΝΗ ΡΟΥΣΑΝΟΥ Ή ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ

•            ΜΟΝΗ ΒΑΡΛΑΑΜ Ή ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ

•            ΜΟΝΗ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ- ΜΕΓΑΛΟ ΜΕΤΕΩΡΟ

•            ΜΟΝΗ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ

•            ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ

•            ΣΚΗΤΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΔΟΥΠΙΑΝΗΣ Ή ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ

•            ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΤΟΥ ΜΑΝΔΗΛΑ

•            ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ Ή ΣΤΥΛΟΥ ΣΤΑΓΩΝ

•            ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΜΠΑΝΤΟΒΑ Ή ΚΟΦΙΝΑ

•            ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

•            ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ

•            ΜΟΝΗ ΥΠΑΠΑΝΤΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΎ Ή ΑΝΑΛΗΨΗΣ

•            ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

•            ΜΟΝΗ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ

•            ΜΟΝΗ ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ

•            ΜΟΝΗ ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ

•            ΑΓΙΑ ΜΟΝΗ - ΝΕΑ ΜΟΝΗ

•            ΜΟΝΗ ΥΨΗΛΟΤΕΡΑΣ

•            ΜΟΝΗ ΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΑΛΥΣΕΩΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΕΤΡΟΥ

•            ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΜΟΔΕΣΤΟΥ

Α Λ Λ Α    Μ Ο Ν Α Σ Τ Η Ρ Ι Α

• l           ΜΟΝΗ ΑΓΙΩΝ ΘΕΟΔΩΡΩΝ

• l           ΜΟΝΗ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΤΑΓΙΑΔΩΝ

• l           ΜΟΝΗ ΚΟΡΜΠΟΒΟΥ

• l           ΜΟΝΗ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΒΥΤΟΥΜΑ

•            ΜΟΝΗ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΓΚΟΥΡΑΣ

•            ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ (ΔΟΥΣΙΚΟΥ)

•            ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΜΗΚΑΝΗΣ

•            ΜΟΝΗ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΟΙΧΑΛΙΑΣ

•            ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ ΖΑΡΚΟΥ

•            ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΓΡΙΖΑΝΟΥ

•            ΜΟΝΗ ΑΝΤΑΠΟΔΟΣΕΩΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΓΑΡΔΙΚΙΟΥ

•            ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΥΡΟΦΥΛΛΟΥ

•            ΜΟΝΗ ΔΟΛΙΑΝΩΝ  ΚΡΑΝΙΑΣ ΑΣΠΡΟΠΟΤΑΜΟΥ

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο Ι     Κ Α Ι     Μ Ε Τ Α Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο Ι    Ν Α Ο Ι

•            ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΝΑΟΣ ΠΟΡΤΑΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ (12ος αιώνας)

      και πληθώρα βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Ναών και ξωκλησιών σε όλο το Νομό Τρικάλων. Υπολογίζονται γύρω στους 100 στην περιοχή Τρικάλων και άλλοι τόσοι στην περιοχή Καλαμπάκας.

Λ Ι Θ Ι Ν Ε Σ    Τ Ο Ξ Ω Τ Ε Σ    Γ Ε Φ Υ Ρ Ε Σ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ    ΟΙΚΙΣΜΟΙ    ΠΕΡΙΟΧΗΣ    ΑΣΠΡΟΠΟΤΑΜΟΥ

            

Αθλητισμός

Οργανισμός Αθλητικών Κέντρων και Άθλησης

           Την κύρια ευθύνη σε ζητήματα αθλητικών υποδομών και διοργανώσεων στο Δήμο Τρικκαίων έχει ο Οργανισμός Αθλητικών Κέντρων και Άθλησης (Ο.Α.Κ.Α.Δ.Τ.) Δ. Τρικκαίων, ο οποίος ιδρύθηκε ως Ν.Π. το 2001, μετά από συγχώνευση άλλων σχετικών Ν.Π.

Αθλητική Υποδομή

Οι αθλητικές εγκαταστάσεις τις οποίες έχει υπό την επίβλεψη του ο Ο.Α.Κ.Α.Δ.Τ. είναι:

1.         Το Δημοτικό Στάδιο Τρικάλων (Π.Ε.6, Κατσιμήδου 3),

2.         Το Δημοτικό Κλειστό Γυμναστήριο Κατσιμήδειον (Π.Ε.6, Κατσιμήδου 3),

3.         Το Δημοτικό Κλειστό Γυμναστήριο Μπάρας (εκτός Γ.Π.Σ.),

4.         Το Δημοτικό Κλειστό Κολυμβητήριο Μπάρας (εκτός Γ.Π.Σ.),

5.         Το Δημοτικό Αθλητικό Κέντρο Πυργετού (Π.Ε.3, Πυργετός),

6.         Το Δημοτικό Αθλητικό Πάρκο του Αγίου Γεωργίου (εκτός Γ.Π.Σ.),

7.         Το Κλειστό Γυμναστήριο πάλης "Σκούρα" στα Σεισμόπληκτα (Π.Ε.1)

8.         Το Αθλητικό κέντρο Α.Ε. Τρικάλων που περιλαμβάνει: κλειστή αίθουσα γυμναστικής, δύο γήπεδα ποδοσφαίρου και ένα γήπεδο 5x5 (Π.Ε. 1)

9.         Το Κλειστό γυμναστήριο Καρυών (Π.Ε.12)

Επίσης, ο Οργανισμός έχει στην επίβλεψή του και πλήθος περιφερειακών ποδοσφαιρικών γηπέδων (17 περιφερειακά γήπεδα), με εγκαταστάσεις υλικοτεχνικής υποδομής που χρήζουν βελτιώσεων για την πληρέστερη εκγύμναση, τόσο των μελών των αθλητικών σωματείων όσο και του κάθε πολίτη.

Το Τ.Ε.Φ.Α.Α. (Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού - ανεξάρτητο τμήμα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας) διαθέτει επίσης σημαντικές αθλητικές εγκαταστάσεις, ήτοι ποδηλατοδρόμιο, γήπεδα τένις, μπάσκετ.

Πρότυπο Αθλητικό Κέντρο για την πόλη των Τρικάλων αποτελεί ειδικά το πρώτο συνοικιακό κέντρο Πυργετού με τους εξής αθλητικούς χώρους: Γήπεδα Μπάσκετ, Βόλεϊ, Τένις, Ποδοσφαίρου, και αίθουσα κλειστών δραστηριοτήτων.

Λοιποί Αθλητικοί Φορείς

Στην περιοχή του Δήμου Τρικκαίων δραστηριοποιούνται σωρεία αθλητικών σωματείων και φορέων για ποικίλα αθλήματα. Ειδικότερα δραστηριοποιούνται: 17 αθλητικοί σύλλογοι ποδοσφαίρου με ισάριθμες ομάδες, 8 αθλητικοί σύλλογοι Μπάσκετ, 1 αθλητικός σύλλογος Βόλεϊ, 5 σύλλογοι Κολύμβησης, 3 σύλλογοι Στίβου, 2 σύλλογοι Ενόργανης Γυμναστικής, 2 σύλλογοι Ρυθμικής Γυμναστικής, 2 σύλλογοι Αντισφαίρισης και 1 σύλλογος Ταεκ - Βοντό.

Πολιτιστική υποδομή

Σημαντική είναι η πολιτιστική υποδομή της πόλης των Τρικάλων με Μουσεία, Συλλογές και Πινακοθήκες σε διάφορα σημεία της πόλης. Ειδικότερα:

•  Μέγαρο  Πνευματικού  Κέντρου  Δήμου Τρικκαίων

 

Αρχισε να  κατασκευάζεται  το έτος  1985, επί  Δημάρχου Αθανασίου Τριγώνη, στο οικοδομικό τετράγωνο που περιβάλλεται από τις οδούς Γαριβάλδη, Βύρωνος, Ζωγράφου και πεζοδρόμου   και αποπερατώθηκε το 1994  επί Δημάρχου Κωνσταντίνου Παπαστεργίου.

•  Αρχαιολογική Συλλογή Τρίκκης

Η Αρχαιολογική Συλλογή Τρίκκης συγκεντρώθηκε το 1902 από τον Παναγιώτη Καστριώτη, ο οποίος συγκέντρωσε, τότε, στο κτίριο της νομαρχίας αρκετά ευρήματα ανασκαφών από διάφορα σημεία των Τρικάλων και άλλες θέσεις.

Σήμερα η Αρχαιολογική Συλλογή στεγάζεται σε ένα κτίριο κάτω από το Φρούριο (25ης Μαρτίου και Μαχάονος) και διαθέτει δύο αίθουσες, στις οποίες φιλοξενεί αντικείμενα από την 6η χιλιετία π.χ. (νεολιθική εποχή, εποχή χαλκού, γεωμετρική εποχή, κλασσικά χρόνια, ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια), ως τα υστεροβυζαντινά χρόνια. Τα εκθέματα της περιλαμβάνουν ολόσωμα μαρμάρινα αγάλματα, αναθηματικά ανάγλυφα, γλυπτά, επιγραφές, νομίσματα.

•  Δημοτικό Λαογραφικό Μουσείο

Το 1991 ιδρύθηκε το Δημοτικό Λαογραφικό Μουσείο Τρικάλων. Στεγάζεται σε διατηρητέο κτίριο στην οδό Γαριβάλδη 8. Το κτίριο αποτελεί εξαίρετο δείγμα αστικής αρχιτεκτονικής και μνημείο της τοπικής ιστορίας. Τα αντικείμενα της συλλογής προέρχονται από δωρεές Τρικαλινών οι οποίοι ίδρυσαν και το Σύλλογο Φίλων του Μουσείου (ΣΦΛΜΤ). Η συλλογή του Μουσείου καλύπτει χρονικά την περίοδο από τα τέλη του 18ου αι. έως τα μέσα του 20ου αι. Τα εκθέματα αναπτύσσονται με τέτοιο τρόπο, ώστε ο επισκέπτης, να παίρνει μια αρκετά αντιπροσωπευτική εικόνα της ζωής και της κουλτούρας του τόπου.

•  Κέντρο ελληνικής μουσικής τρικαλινών δημιουργών

Το Κέντρο Ελληνικής Μουσικής Τρικαλινών Δημιουργών, στεγάζεται στο κτίριο του Πολιτιστικού Οργανισμού (Γαριβάλδη 8) και λειτουργεί και ως Μουσείο Μουσικής Ιστορίας. Ιδρύθηκε με σκοπό τη συγκέντρωση, διάσωση και προβολή της πλούσιας μουσικής κληρονομιάς της πόλης μας.

• Δημοτικό ιστορικό αθλητικό μουσείο (Καστρακίδειο  οδός Καποδιστρίου)

 

      Το 1998 ιδρύεται το Δημοτικό Ιστορικό Αθλητικό Μουσείο. Με βάση το συλλεκτικό υλικό του Βασίλη Πελίγκου, το αρχείο του κ. Σπύρου Μπονώτη, τις δωρεές και προσφορές επώνυμων αθλητών και απλών φιλάθλων συνδημοτών, παρουσιάζεται η ιστορία του αθλητισμού της πόλης και των πρωτεργατών από το 1896.

Τρεις αίθουσες εξιστορούν τους μεγάλους αθλητικούς σταθμούς της πόλης των Τρικάλων και τους συντελεστές.

•  Κέντρο Ιστορίας και πολιτισμού εταιρείας Κλιάφα
•  

Πολυδύναμο Πολιτιστικό Κέντρο που λειτουργεί ως Μουσείο της Πόλης. Στεγάζεται στα παλαιά Ψυγεία- Παγοποιεία Κλιάφα, ένα χαρακτηριστικό βιομηχανικό κτίσμα του 1926, το οποίο ανακαινίστηκε με δαπάνη της εταιρείας, διατηρώντας την αρχιτεκτονική του γραμμή και ένα μεγάλο μέρος του μηχανολογικού του εξοπλισμού. Η μεγάλη ποικιλία των εκθεμάτων επιτρέπει στον επισκέπτη να γνωρίσει σφαιρικά τις διάφορες πτυχές της τρικαλινής ζωής

Κουρσούμ Τζαμί -Τέμενος Οσμάν Σαχ

Το Τζαμί βρίσκεται επί της οδού Καρδίτσης, έναντι του Ι.Ν. Αγίου Κων/ντίνου και φιλοξενεί εκθέσεις και εκδηλώσεις ήπιου χαρακτήρα.

Κτίστηκε στα μέσα του 16ου αι. από τον ονομαστό αρχιτέκτονα Σινάν Πασά (1490 - 1588), ο οποίος ήταν ελληνικής καταγωγής. Το Κουρσούμ Τζαμί είναι χαρακτηριστικό μνημείο της ανατολικής αρχιτεκτονικής και ξεχωρίζει για τον μεγαλοπρεπή θόλο του ο οποίος είναι ημισφαιρικός και μολυβοσκέπαστος - από εκεί και η ονομασία του, (κουρσούμ = μολύβι).

•  Ιστορικό Κάστρο Τρικάλων
• 

Στα βόρεια της πόλης των Τρικάλων δεσπόζει Φρούριο, του οποίου τα ίχνη βυθίζονται στα Κλασσικά και Ελληνιστικά χρόνια.

Ανακατασκευάστηκε ριζικά από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ιουστινιανό τον 6ο αιώνα μ.Χ. Με τριπλή περιτείχιση, κατέχει τη θέση της αρχαίας ακρόπολης, που περιβαλλόταν από τείχος κλασσικής εποχής. Πολλές μετατροπές υπέστη το μεσαιωνικό φρούριο και κατά την τουρκοκρατία μετά τις θεσσαλικές επαναστάσεις του 1854 και 1878. Κατά τους θερινούς μήνες λειτουργεί υπαίθριο Δημοτικό Θέατρο 1000 θέσεων, με διοργάνωση συναυλιών και θεατρικών παραστάσεων.

• Μουσείο Ιεράς Μητρόπολης

Το μουσείο στεγάζεται στο Μητροπολιτικό Μέγαρο και αποτελείται από τις αίθουσες: Εκκλησιαστικό Μουσείο, Λαϊκό Μουσείο, Βιβλιοθήκη, Αίθουσα Διαλέξεων.

Το Εκκλησιαστικό Μουσείο φιλοξενεί ιερές εικόνες, λειτουργικά σκεύη, ιερά άμφια, μανουάλια καντήλια, τέμπλα, ευαγγέλια.

Μουσείο - Πινακοθήκη Δημήτρη και Λέγκως Κατσικογιάννη

Το Μουσείο Δημήτρη & Λέγκως Κατσικογιάννη που ιδρύθηκε το 1994, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα καλλιτεχνικά αποκτήματα της πόλης των Τρικάλων.

Πρόκειται για ένα μοναδικό επικό καλλιτεχνικό έργο στο οποίο ο Δημήτρης Κατσικογιάννης αφιέρωσε όλη του τη ζωή, που αντικατοπτρίζει σε όλες τις εκφάνσεις του, τον αγώνα του λαού των Τρικάλων για κοινωνική δικαιοσύνη, αδελφοσύνη και ειρήνη.

Το περίφημο αυτό μουσειακό έργο απαριθμεί 1236 πίνακες, 114 γλυπτά και σχέδια πρώτης έμπνευσης, και στεγάζεται στα πρώην ψυγεία της ΑΓΡΕΞ στην Αγία Μονή.

•  Δημοτική Πινακοθήκη

Η Δημοτική Πινακοθήκη απαρτίζεται από τις συλλογές: των Καταφυγώτη, Γιολδάση και τη Συλλογή διαφόρων καλλιτεχνών, στεγάζεται δε στο κτήριο της Δωροθέας Σχολής, Στρατηγού Σαράφη 42.

•  Πινακοθήκη Θεόδωρου Μάρκελλου (1925)

Η Πινακοθήκη του ζωγράφου Θεόδωρου Μάρκελλου δημιουργήθηκε το 1988. Τα έργα επέλεξε και δώρισε προσωπικά ο καλλιτέχνης, από το τεράστιο σύνολο της εικαστικής του δημιουργίας.

Η πινακοθήκη στεγάζεται στο κτίριο του Δημοτικού Λαογραφικού Μουσείου, Γαριβάλδη 6.

•  Ζωολογικός Κήπος

Στο λόφο του Προφήτη Ηλία, μετά το Φρούριο, βρίσκεται ο Ζωολογικός Κήπος της πόλης των Τρικάλων, ο οποίος λειτουργεί σε καθημερινή βάση.

Ο χώρος του Ζωολογικού Κήπου εκτείνεται μέσα στο καταπράσινο φυσικό τοπίο σε μια έκταση της τάξης των 30 στρεμμάτων.  Φιλοξενεί αρκετά είδη ζώων.  Αποτελεί πόλο έλξης μεγάλων και μικρών όλο το χρόνο. 

•  Άλσος του Προφήτη Ηλία

Στο βόρειο τμήμα της πόλης βρίσκεται ο πευκόφυτος λόφος του Προφήτη Ηλία, με το σταυροειδές εξωκλήσι του Προφήτη Ηλία του έτους 1896, με έκταση  240  στρεμμάτων. Τιμάται στις 20 Ιουλίου.

Πίσω από το εξωκλήσι, στη θέση Ντάπια, εντοπίστηκαν νεολιθικά μονόχρωμα όστρακα. Κάτω ακριβώς από το λόφο ανασκάφηκε στη δεκαετία του '50 από τον Α. Ορλάνδο τμήμα παλαιοχριστιανικής βασιλικής (του δεύτερου μισού του 5ου αι.). Ο λόφος αποτελεί πνεύμονα πρασίνου για την πόλη και σε αυτόν λειτουργεί τουριστικό περίπτερο.

• Μύλος Ματσόπουλου

Στη Ν.Δ. άκρη της πόλης, στο δρόμο Τρικάλων-Άρτας, αμέσως μετά τη σιδηροδρομική γραμμή, βρίσκεται το Πάρκο του συγκροτήματος του Μύλου Ματσόπουλου σε έκταση 80 στρεμμάτων. Ο Μύλος κατασκευάστηκε το 1878-1884 και το 1977 κληροδοτήθηκε στο Δήμο Τρικκαίων. Το 1984 σταμάτησε η λειτουργία του.

Το συγκρότημα του Μύλου σήμερα αποτελεί ένα ιστορικό - βιομηχανικό μνημείο, μέσα σ' ένα χώρο πρασίνου.

Η αισθητική ιδιαιτερότητα του Μύλου εντοπίζεται, όχι μόνο στο μεγάλο ύψος, αλλά και στην εξωτερική του επένδυση από πέτρα, καθώς και στις εσωτερικές του εγκαταστάσεις που είναι ξύλινες.

Ο Mύλος σήμερα, ο οποίος έχει συντηρηθεί κατά το μεγαλύτερο μέρος του, λειτουργεί ως πολιτιστικό κέντρο.

Λειτουργεί σε μόνιμη βάση ο Δημοτικός Κινηματογράφος (θερινός-χειμερινός), το Δημοτικό Θέατρο και καφετέρια. Επίσης λειτουργεί και συνεδριακός χώρος, και αίθουσα πολιτιστικών εκδηλώσεων.

•   Δημοτικό Θέατρο

Τομείς Δράσης του Δημοτικού Θεάτρου το οποίο στεγάζεται στο Μύλο Ματσόπουλου είναι οι εξής:

Επαγγελματική Σκηνή: Θεατρική σκηνή νέων καλλιτεχνών

Λειτουργία Θεατρικών Εργαστηρίων

Βραδιές λόγου και τέχνης

Πραγματοποιούνται βραδιές Λόγου και Ποίησης με συμμετοχή των φορέων της πόλης.

l Συνεργασία με Θεατρικά σχήματα

•  Μνημεία - Αγάλματα - Προτομές- Γλυπτά

Διάσπαρτα στην πόλη βρίσκονται τριάντα τρία (33) έργα τέχνης (μνημεία, αγάλματα, προτομές), όλα αποδείξεις μιας πλούσιας καλλιτεχνικής δραστηριότητας.  Μνημεία που φιλοτεχνήθηκαν, άλλα με αφορμή την απόδοση φόρου τιμής σε κάποιο σημαντικό πρόσωπο και άλλα ως έκφραση καλλιτεχνικής δημιουργίας.

•  Λοιποί πολιτιστικοί σύλλογοι

Πλην του Π.Ο.Δ.Τ. στην περιοχή του Δήμου δραστηριοποιούνται και άλλοι 17  πολιτιστικοί - εξωραϊστικοί σύλλογοι.

• Πολιτιστικός Οργανισμός Δήμου Τρικκαίων

Ο Πολιτιστικός Οργανισμός του Δήμου Τρικκαίων λειτουργεί από το 1989 και είναι ΝΠΔΔ εποπτευόμενο και χρηματοδοτούμενο από το Δήμο Τρικκαίων (Γαριβάλδη 8).

Στόχος του Οργανισμού είναι η διαρκής πολιτιστική ανανέωση μέσα από πολλαπλές καλλιτεχνικές, πνευματικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες πρωτογενούς κυρίως χαρακτήρα που συμβάλλουν στην πνευματική καλλιέργεια και την αισθητική παιδεία των δημοτών καθώς και στην ψυχαγωγία τους.

Τομείς δράσης του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου  Τρικκαίων

•  Δημοτική Βιβλιοθήκη

H Δημοτική Βιβλιοθήκη συστάθηκε το 1958 επί Δημοτικής αρχής Στεφάνου Παλλαντζά με σκοπό να αναδειχθεί σε σημαντικό πνευματικό και πολιτιστικό κέντρο και να ανταποκριθεί άμεσα στην ικανοποίηση των αναγκών των μελών της αλλά και της ευρύτερης κοινωνίας.

Σήμερα η Δημοτική Βιβλιοθήκη αποτελεί τομέα του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Τρικκαίων. Στο ενεργητικό της έχει τη διεξαγωγή πολλών εκπαιδευτικών προγραμμάτων για παιδιά φιλοξενώντας συγγραφείς και εικονογράφους, πραγματοποιεί εκθέσεις-αφιερώματα στους χώρους της και επιβραβεύει την φιλαναγνωσία βραβεύοντας τους τακτικότερους μαθητές - αναγνώστες στις 2 Απριλίου Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου.

Τμήματα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης

 Δανειστικό, Αναγνωστήριο, Πληροφοριακό, Παιδικό, Τμήμα Σπανίων, Τμήμα Τοπικών Σπουδών, Τμήμα Τοπικών Εφημερίδων, Τμήμα Περιοδικών, Ξενόγλωσσο, Δημόσιο Κέντρο Πληροφόρησης & Τομέας Εκδόσεων.

Η συλλογή της Βιβλιοθήκης ανέρχεται σε 51.000 τόμους και αριθμεί 15.500 μέλη.

•  Δημοτικό Ωδείο

Πρότυπο σχολείο ανώτερης μουσικής εκπαίδευσης που ιδρύθηκε το 1956. Οι σπουδαστές του λαμβάνουν αναβαθμισμένη μουσική παιδεία. Το Δημοτικό Ωδείο στην πολύχρονη πορεία του επέδειξε πλούσια εκπαιδευτική δραστηριότητα καλύπτοντας ευρύ φάσμα μουσικών σπουδών (κλασσικών και παραδοσιακών).

Η σημαντική καλλιτεχνική του παρουσία με την διοργάνωση αξιόλογων εκδηλώσεων αφήνει την δική της σφραγίδα στις πολιτιστικές δραστηριότητες της τοπικής μας κοινωνίας.

Οι έμπειροι καθηγητές του υπηρετούν υπεύθυνα την μουσική εκπαίδευση των σπουδαστών του  και σκοπό έχουν την γνωριμία με την μουσική τέχνη, την διέξοδο στις καλλιτεχνικές δραστηριότητες των νέων και την επαγγελματική επάρκεια σε όσους επιλέγουν να κάνουν κλασσικές σπουδές. Οι σχολές που λειτουργούν είναι ποικίλες. Κλασσικές, αναγνωρισμένες από το Υπουργείο ως επίσης και ερασιτεχνικές.. Λειτουργούν επίσης τμήματα προσχολικής ηλικίας και ενηλίκων.

Στο δυναμικό του Ωδείου ανήκει και η Ορχήστρα Ποικίλης Μουσικής της οποίας η δραστηριότητα έγινε θεσμός στα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης μας αναδεικνύοντας το έργο αξιόλογων συνθετών.

•  Δημοτική Χορωδία

Ιδρύθηκε το 1976 με σκοπό την καλλιέργεια και διάδοση του χορωδιακού τραγουδιού στην πόλη μας συνεχίζοντας την μεγάλη Χορωδιακή παράδοση των Τρικάλων . Έχει λάβει μέρος  σε Πανελλήνια Συνέδρια Χορωδιών και σε πολλές  συναντήσεις χορωδιών, φεστιβάλ και  διαγωνισμούς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, αποσπώντας σημαντικές διακρίσεις και βραβεία,  δίδοντας παντού το χορωδιακό στίγμα  της πόλης μας. Είναι μέλος της "Στέγης Χορωδιών" της "Ένωσης Χορωδιών Ελλάδος", "Musica-Myndi Interkultur Foundation", "International Federation for Horal Music (I.F.C.M.)".

Επίσης το 2007 ιδρύθηκε η Δημοτική Χορωδία Δωματίου "Αρμονικές Φωνές" που αποτελείται από νέους  και νέες άνω των 18 ετών που ενδιαφέρονται για το ποιοτικό χορωδιακό τραγούδι και το ρεπερτόριο της περιλαμβάνει έργα Ελληνικά και ξένα  διαφόρων εποχών. Αποτελείται από 15 χορωδούς.

•  Δημοτική Φιλαρμονική

Η Δημοτική Φιλαρμονική, με πλέον  των 100 χρόνων ιστορίας  (ιδρύθηκε το 1886), και με την πολυμελή μπάντα της εξυπηρετεί όλες τις εθνικές και πολλές θρησκευτικές επετείους, δίνοντας το δικό της ξεχωριστό χρώμα με τον ήχο των πνευστών και κρουστών οργάνων της.  Σε ετήσια βάση, δίνει συναυλίες με πλούσιο ρεπερτόριο από τη διεθνή και ελληνική μουσική σκηνή.

Στους κόλπους της λειτουργεί τμήμα εκμάθησης των μουσικών οργάνων, που διαθέτει, που απευθύνεται σε νέους ηλικίας άνω των 12 ετών  οι οποίοι μετά την ολοκλήρωση της εκπαίδευσής τους ενσωματώνονται στο βασικό κορμό της. 

Στεγάζεται στο κτήριο της Δωροθέας Σχολής, Στρατηγού Σαράφη 42.

•  Εργαστήρι Τέχνης

Το Εργαστήρι Τέχνης -το οποίο έχει ζωή πάνω από 20ετία-  λειτουργεί στο Μύλο  Ματσόπουλου.  Καλύπτει ένα ευρύ φάσμα εικαστικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας, από τις παραδοσιακές μορφές έως τις σύγχρονες αναζητήσεις και τα νέα ρεύματα στην τέχνη. Με τα εκπαιδευτικά τμήματά του δίνει  στους  μαθητές του τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή και να μυηθούν στην Τέχνη και στις τεχνοτροπίες της, και να καλλιεργήσουν την εικαστική τους αντίληψη και την δημιουργική τους έκφραση, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις μιας διαφορετικής αισθητικής προσέγγισης των πραγμάτων, των αξιών, των συναισθημάτων, του παρόντος και του μέλλοντος.   Λειτουργούν:  Εργαστήρι Ζωγραφικής,   Εργαστήρι Φωτογραφίας  Εργαστήρι Αγιογραφίας , Εργαστήρι Σκίτσου και  Κόμικς.

•  Κέντρο Πληροφόρησης Νέων

Το Κέντρο Πληροφόρησης Νέων εγκαινιάστηκε  στις 20  Σεπτεμβρίου 2002 και δημιουργήθηκε με τη συνδρομή της Γενικής γραμματείας  Νέας Γενιάς του Υπουργείου Παιδείας . Σκοπός του είναι να παρέχει πλήρη και έγκυρη ενημέρωση  των νέων γύρω από θέματα που τους ενδιαφέρουν, όπως η εκπαίδευση, η επαγγελματική αποκατάσταση, ο πολιτισμός , η επιμόρφωση, το περιβάλλον, ο τουρισμός, κ.α. , να διευρύνει τις επιλογές τους για την προσωπική και επαγγελματική τους ανάπτυξη, ενώ ταυτόχρονα να ενισχύσει την ενεργό συμμετοχή τους στην κοινωνία  και στην εξέλιξή της, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

•  Δημοτικό Κουκλοθέατρο και Δημοτικό Θέατρο Σκιών

Διήνυσε 20 χρόνια στον τομέα της παιδικής ψυχαγωγίας, προσφέροντας ποιοτικό θέαμα στα παιδιά. Συνεχίζει και ανανεώνει την  Τέχνη του Θεάτρου  Κούκλας  και την Τέχνη του Θεάτρου Σκιών . Το Δημοτικό Κουκλοθέατρο παρουσιάζει στις παραστάσεις του  λαϊκά παραμύθια αλλά και  έργα από την παγκόσμια κλασσική λογοτεχνία διασκευασμένα κατάλληλα για θέατρο κούκλας και προσαρμοσμένα στις αντιληπτικές ικανότητες των παιδιών. Το Δημοτικό Θέατρο  Σκιών διατηρεί άσβεστο το φως μιας παραδοσιακής μορφής τέχνης, τον Καραγκιόζη που μεταπολεμικά ήταν μια από τις κύριες μορφές ψυχαγωγίας του κοινού. Το Δημοτικό Κουκλοθέατρο - Δημοτικό Θέατρο Σκιών στεγάζεται στο πρώην Στρατόπεδο Παπαστάθη Β., Τσιτσάνη 48.

•  Δημοτικό Χορευτικό Συγκρότημα

Το Δημοτικό Χορευτικό Συγκρότημα ιδρύθηκε το 1966, με σκοπό την διαφύλαξη προβολή και διάδοση της πλούσιας και μακραίωνης ελληνικής μουσικοχορευτικής παράδοσης και ιδιαίτερα των εθίμων και των χορών της περιοχής των Τρικάλων. Πραγματοποιεί κάθε χρόνο εμφανίσεις όπου παρουσιάζει την μουσική, τα τραγούδια και τους χορούς όλων των περιοχών της Ελλάδας, ενώ αναβιώνει έθιμα και λαογραφικά δρώμενα σε μια προσπάθεια να διασωθούν, να μελετηθούν και να περάσουν στις επόμενες γενιές. Επανειλημμένα λαμβάνει μέρος σε αρκετά φεστιβάλ στην χώρα μας αλλά και στο εξωτερικό , Καναδά, Γιουγκοσλαβία, Κύπρο, Αυστρία , Ελβετία, Γαλλία, Ουγγαρία, Βουλγαρία  και σε  αρκετές εκδηλώσεις κοινωνικού χαρακτήρα. Λειτουργούν τμήματα παιδικά, εφήβων  και ενηλίκων.  Η φοίτηση στα τμήματα είναι δωρεάν. Το Δημοτικό Χορευτικό λειτουργεί σε αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Τρικκαίων και αριθμεί περί τους 300 χορευτές. 

   Ο Πολιτιστικός Οργανισμός έχει την ευθύνη για την λειτουργία και  οργάνωση  των κάτωθι Μουσείων και πινακοθηκών:

•  Δημοτική Πινακοθήκη : Πτέρυγα  Μ. Καταφυγιώτη ,Γιολδάση και άλλων καλλιτεχνών

                                             Πτέρυγα   Θ. Μάρκελλου

•  Δημοτικό Λαογραφικό Μουσείο

•  Δημοτικό Ιστορικό Αθλητικό Μουσείο

•  Κέντρο Ελληνικής Μουσικής Τρικαλινών Δημιουργών (Τσιτσάνη-Βίρβου-Καλδάρα)

ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

        Φυσικό Περιβάλλον

Τρίκαλα η εγκάρδια πόλη

 Πράσινο - Πλατείες - Κοινόχρηστοι Χώροι - Γήπεδα χώρων κοινωνικού εξοπλισμού

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ    ΠΡΑΣΙΝΟΥ  ΚΑΙ  ΚΗΠΟΤΕΧΝΙΑΣ

Η Διεύθυνση πρασίνου & Κηποτεχνίας του ΔΗΜΟΥ ΤΡΙΚΚΑΙΩΝ άρχισε να λειτουργεί  το 1976 . Οι αρμοδιότητές της, είναι η μελέτη και ο σχεδιασμός των χώρων πρασίνου, η εκτέλεση, η επίβλεψη και η συντήρηση όλων των έργων πρασίνου καθώς και η οργάνωση, διαχείριση των προμηθειών της υπηρεσίας.

Σκοπός της Διεύθυνσης είναι η δημιουργία χώρων πρασίνου σαν το σημαντικότερο στοιχείο του φυσικού περιβάλλοντος που έχει ο Δήμος.

Η τσιμεντοποίηση της πόλης έχει κάνει επιτακτικότερη την ανάγκη δημιουργίας νέων χώρων πρασίνου και η ευθύνη της υπηρεσίας είναι μεγαλύτερη, για να κρατηθεί η πόλη οικονομικά, πολιτιστικά, βιολογικά ζωντανή αλλά και ο άνθρωπος να έρθει περισσότερο κοντά στη φύση.

Στην ευθύνη της υπηρεσίας είναι ο Ζωολογικός κήπος και το Δημοτικό φυτώριο που εκτείνεται σε έκταση 15 στρεμμάτων, που σκοπό έχει την παραγωγή φυτών  και δένδρων, την συντήρηση και την ανάπτυξη αυτών, έως ότου φθάσουν στην κατάλληλη ηλικία για να μεταφυτευτούν στην οριστική θέση.

Η έκταση που καταλαμβάνουν σήμερα οι οργανωμένοι χώροι ,πρασίνου του Δήμου είναι περίπου 750 στρέμματα, συμπεριλαμβανομένων  και των συνοικισμών Άγιοι Απόστολοι, Φλαμούλι, Ριζαριό, Λεπτοκαρυά, Περδικοράχη, Καρυές, Πύργος, Πυργετός, Λογγάκι, Σωτήρα, και Κηπάκι Καλαμπάκας.

Δυστυχώς τον χειμώνα του 2002, ολικός παγετός, για ένα μήνα περίπου, με θερμοκρασίες -20ο C έως -25ο C, έπληξαν την πόλη μας και τους συνοικισμούς με αποτέλεσμα να χαθούν περίπου 5.000 δένδρα και θάμνοι .

Από το 2002 έως σήμερα έχουν επαναφυτευθεί  περίπου 20.000 Δένδρα και Θάμνοι, διαφόρων ειδών και ποικιλιών όπως: σφένδαμος, λιγούστρο, κατάλπη, αριζόνα, κερλετέρια, βελανιδιά, ιπποκαστανιά, φλαμουριά, πλάτανος, κουτσουπιά, μανόλια, φωτίνια, δάφνη, κέδρος, αγγελική, δενδρολίβανο, λεβάντα, πικροδάφνη, τάξους, αμπέλια, τούγια, πυράκανθα, τριανταφυλλιές.

Κύριο μέλημα μας είναι να εμφυσήσουμε στους Δημότες την σπουδαιότητα του πρασίνου, να αντιληφθούν πως το πράσινο είναι ποιότητα ζωής, επένδυση ζωής και πως οι χώροι πρασίνου θα πρέπει να γίνονται σεβαστοί και να προστατεύονται ως κοινωνικό αγαθό. Η Διεύθυνση Πρασίνου και Κηποτεχνίας του Δήμου Τρικκαίων μεριμνά για την δημιουργία και συντήρηση του πρασίνου του Δήμου . 

                   Οι χώροι πρασίνου του Δ.Τ. έχουν συνολικό εμβαδόν   750.000 τ.μ 

Από αυτά:         Ο Ληθαίος  καταλαμβάνει   τα                        50.000  τ.μ.   

                        Το κάστρο, φρούριο  καταλαμβάνει                   5.000  τ.μ.

                        Ο Προφήτης Ηλίας    καταλαμβάνει               180.000  τ.μ

                        Ο Ζωολογικός Κήπος  καταλαμβάνει               30.000  τ.μ.

                        Το πάρκο Αγ. Γεωργίου  καταλαμβάνει            70.000  τ.μ.

                        Το πάρκο Ματσόπουλου καταλαμβάνει            81.000  τ.μ.

Η πόλη χωρίζεται από τον Ληθαίο σε δύο μεγάλα τμήματα βόρεια & νότια του Ληθαίου αλλά μπορούμε να χωρίσουμε τους χώρους πρασίνου του Δήμου σε μικρότερες εκτάσεις κατά περιοχές όπως :

 Περιοχή  ζωαγοράς                                                                     25.000 τ.μ.     

 Περιοχή  Κουτσομυλίων Σεισμοπλήκτων                                  30.000 τ.μ.   

 Περιοχή  Οικισμός Τρίκκη                                                         20.000 τ.μ.   

 Περιοχή  Βαρούσι                                                                       10.000 τ.μ.    

 Περιοχή  Μπάρα  (Αλώνια Μπάρας)                                          28.000 τ.μ

 Περιοχή  Μακεδονίας & Συνοικισμού                                         7.000 τ.μ. 

 Περιοχή  Κέντρο νότια του Ληθαίου                                         15.000 τ.μ.

 Περιοχή  Κέντρο Βόρεια του Ληθαίου                                      10.350 τ.μ.

 Περιοχή  Καραμαλή                                                                   17.000 τ.μ. 

 Περιοχή  Τζαμί φυλακές                                                              8.000 τ.μ.

 Περιοχή  Αγίου Κων/νου - Σαράγια & παλιά εργατικά              20.000 τ.μ.  

 Περιοχή  Μετεώρων & Δημοσιοϋπαλληλικά                               5.000 τ.μ.

 Περιοχή  Καλαμπάκας                                                                18.000 τ.μ.

 Περιοχή  Πύργου & εργατικά                                                     25.000 τ.μ.

 Περιοχή  Συνοικισμοί Δήμου                                                      50.000 τ.μ.     

Η Προϊστ/νη Δ/νσης

ΜΑΡΙΑ ΝΤΟΤΑ   Γεωπόνος Α΄β

                                    

                            

Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Τρικάλων

Η Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης - Αποχέτευσης Τρικάλων είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου με κοινωφελή χαρακτήρα και διέπεται ως προς την διοίκηση, οργάνωση, εκτέλεση, λειτουργία και συντήρηση των έργων της αρμοδιότητάς της καθώς και τις πηγές χρηματοδότησης της από τις διατάξεις του Ν. 1069/80 και του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα.

Περιοχή αρμοδιότητας της επιχείρησης είναι η διοικητική περιφέρεια του Δήμου Τρικκαίων.

Σύμφωνα με τον ιδρυτικό Ν. 1069/80 και το καταστατικό της Δ.Ε.Υ.Α. Τρικάλων, το αντικείμενο δραστηριότητάς της είναι:

1.         Η άσκηση πάσης φύσεως δραστηριότητας του τομέα ύδρευσης.

2.         Η άσκηση πάσης φύσεως δραστηριότητας του τομέα αποχέτευσης.

3.         Η οργάνωση, διοίκηση, εκτέλεση και λειτουργία των έργων της αρμοδιότητας της.

4.         Η συντήρηση των έργων ύδρευσης - αποχέτευσης. Η εκπόνηση μελετών για την κατασκευή έργων της αρμοδιότητάς της.

5.         Η παροχή καλύτερης παροχής υπηρεσίας προς τους πελάτες - καταναλωτές.

Επιπλέον, η επιχείρηση λόγω της υψηλής στελεχιακής δυναμικότητας έχει την δυνατότητα να παρέχει τεχνογνωσία και υπηρεσίες σε όμορους Δήμους.

Η επιχείρηση διοικείται από διοικητικό συμβούλιο, μέλη τα οποία ορίζονται μαζί με τους αναπληρωτές από το Δημοτικό Συμβούλιο

 Ύδρευση

Ο Δήμος Τρικκαίων υδρεύεται αποκλειστικά με υπόγεια ύδατα τα οποία και αντλούνται μετά την ανόρυξη 12 γεωτρήσεων (1 έως 12), από τις οποίες αξιοποιούνται σήμερα οι 11, δεδομένου ότι η υπ' αριθμ. 5 εξασφαλίζει πολύ μικρή παροχή. Οι περισσότερες από αυτές βρίσκονται στο δυτικό τμήμα της πόλης, εκατέρωθεν των ποταμών Ληθαίου και Αγιαμονιώτη, όπου και έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχει πλούσιος υδροφόρος ορίζοντας.

Οι  γεωτρήσεις υπ' αριθμ. 1, 2, 3, 4, 6, 7, 11 τροφοδοτούν όλες μέσω κατάθλιψης το Κεντρικό Αντλιοστάσιο (ΚΑ) το οποίο βρίσκεται στην γέφυρα Τρικκαίογλου (οδός Λάκμωνος), λόγω του ότι βρίσκονται κοντά σε αυτό, με μέγιστο μήκος αγωγού 950 μ. τον αγωγό από την γεώτρηση 11. Στο ΚΑ υπάρχει και διάταξη χλωρίωσης για τον καθαρισμό των αντλούμενων υδάτων πριν την διάθεση στο εσωτερικό δίκτυο ύδρευσης και επομένως στην κατανάλωση από τους κατοίκους. 

Οι γεωτρήσεις 8, 9, 10, 12, επειδή είναι σε μεγάλη απόσταση από το ΚΑ διοχετεύουν το νερό απ' ευθείας στο εσωτερικό δίκτυο ύδρευσης, μέσω ισάριθμων πιεστικών αντλιών. Λόγω της απευθείας τροφοδοσίας του δικτύου έχουν εφοδιασθεί, αφενός με συστήματα χλωριώσεως για τον καθαρισμό του νερού και αφετέρου, με συστήματα αυτοματισμού λειτουργίας και προσαρμογής των αντλιών ανάλογα με τις υδραυλικές συνθήκες του δικτύου.

Με τους δύο αυτούς τρόπους τροφοδοσίας του δικτύου με το νερό των γεωτρήσεων, αξιοποιούνται υδροφόρα στρώματα μακριά από το ΚΑ και επιτυγχάνεται εξοικονόμηση ενεργείας, ομοιομορφία πίεσης και χλωρίωσης σε όλα τα τμήματα του εσωτερικού δικτύου ύδρευσης ακόμη και στα πλέον περιφερειακά.

Το ΚΑ κατασκευάσθηκε το 1962 με διαστάσεις και εξοπλισμό που κάλυπταν τις ανάγκες εκείνης της εποχής. Έκτοτε έχουν γίνει δύο επεκτάσεις οι οποίες δεν επαρκούν για την εγκατάσταση των απαιτουμένων αντλιών σύμφωνα με τις σημερινές ανάγκες και έτσι είναι υπό κατασκευή νέο αντλιοστάσιο πλησίον του παλαιού, το οποίο διαθέτει τα απαραίτητα συστήματα τηλεελέγχου και τηλεχειρισμού. Απομένει η σύνδεση τού νέου αντλιοστασίου με τους αγωγούς που προσάγουν το νερό από τις γεωτρήσεις καθώς και με τους καταθλιπτικούς αγωγούς που προμηθεύουν νερό τις υφιστάμενες ρυθμιστικές και αποθηκευτικές Δεξαμενές.

Οι Δεξαμενές αυτές είναι 4, βρίσκονται στους λόφους Φρουρίου και Προφήτη Ηλία και έχουν συνολική χωρητικότητα 9550 μ³. Από τις Δεξαμενές δια βαρύτητας τροφοδοτείται το εσωτερικό δίκτυο ύδρευσης το οποίο στο μεγαλύτερο μήκος του είναι κατασκευασμένο από αγωγούς PVC 10 ατμ., και έχει διάμετρο Φ90 χλστ. Οι αγωγοί είναι τοποθετημένοι υπό των πεζοδρομίων ενώ σε στενές οδούς τοποθετούνται παρά τον άξονά τους. Για την βελτίωση του δικτύου έχουν κατασκευαστεί ενισχυτικοί αγωγοί μεγάλων διαμέτρων (Φ200, Φ250, Φ315, Φ355) από τους οποίους οι παλαιότεροι είναι από αμιαντοτσιμέντο.

Ο ετήσιος αντλούμενος όγκος ύδατος είναι περίπου 8,5 εκατομμ. μ³. Ο όγκος οικιακής κατανάλωσης είναι περίπου 3,6 εκατομμ. μ³. Περίπου 2,5 εκατομμ. μ³ χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες υπηρεσιών τού Δήμου: υπηρεσία καθαριότητος (πλύσιμο οδών), γεωπονική υπηρεσία (δενδροφύτευση, άρδευση πρασίνου), κοινόχρηστες βρύσες κλπ.

Τα ανωτέρω εμφανίζονται συνοπτικά στους πίνακες που ακολουθούν.

Αποχέτευση ακαθάρτων

Από τα διαθέσιμα στοιχεία της Δ.Ε.Υ.Α. Τρικάλων προκύπτει ότι το υπάρχον δίκτυο αποχέτευσης ακάθαρτων υδάτων καλύπτει τις ανάγκες του πληθυσμού εντός των ορίων του πολεοδομικού ιστού της πόλης, ενώ συντάσσεται ήδη προμελέτη για την κατασκευή δικτύου και στους υπόλοιπους οικισμούς του Δήμου.

Το δίκτυο αποχέτευσης σε όλο σχεδόν τον πολεοδομικό ιστό λειτουργεί ικανοποιητικά χωρίς να εμφανίζονται ιδιαίτερα λειτουργικά ή τεχνικά προβλήματα.

Η Μονάδα Επεξεργασίας Λυμάτων είναι χωροθετημένη στο ανατολικό τμήμα του Δήμου, σε νησίδα μεταξύ των δύο κλάδων της κοίτης του ποταμού Ληθαίου και καταλαμβάνει έκταση 90 περίπου στρεμμάτων. Η συγκεκριμένη τοποθεσία, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τεχνικής Υπηρεσίας της Δ.Ε.Υ.Α., παρουσιάζει σημαντικά πλεονεκτήματα:

           Η στάθμη του εδάφους είναι χαμηλότερη από εκείνη του πολεοδομικού ιστού των Τρικάλων. Έτσι τα λύματα καταλήγουν με ευκολία στη Μ.Ε.Λ.

           Η γειτνίαση της εγκατάστασης με την κοίτη του ποταμού Ληθαίου βοηθά στη άμεση απόρριψη των καθαρισμένων πλέον λυμάτων σε αυτόν.

           Η θέση της εγκατάστασης απέχει πάνω από 600μ από κατοικημένες περιοχές με αποτέλεσμα την ελαχιστοποίηση των παραγομένων οχλήσεων κατά τη διαδικασία καθαρισμού των λυμάτων (οσμές, προβλήματα λειτουργίας της μονάδας).

Το δίκτυο αποχέτευσης των όμβριων υδάτων εξυπηρετεί το μεγαλύτερο τμήμα της πόλης των Τρικάλων. Από τα διαθέσιμα στοιχεία προκύπτει ότι οι κύριοι αποδέκτες του όγκου των όμβριων υδάτων είναι οι ποταμοί Ληθαίος και Αγιαμονιώτης.

Δημοτική Επιχείρηση Κατασκευών & Τεχνικών έργων Τρικάλων

Η Δ.Ε.Κ.Τ.Ε. Τρικάλων είναι αμιγής Δημοτική Επιχείρηση του Δήμου Τρικκαίων. Ιδρύθηκε το 1999, ως ίδιο Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου το οποίο διέπετε από τις διατάξεις των άρθρων 277,0278, 279 και 280 του Π. Δ. 410/95 Δημοτικός και Κοινοτικός Κώδικας, όπως συμπληρώθηκαν και τροποποιήθηκαν με τις διατάξεις του ν 2503/97.

Σκοποί της επιχείρησης μεταξύ των άλλων είναι:

           Η συμμετοχή στους διαγωνισμούς δημόσιων και ιδιωτικών έργων

           Η εκτέλεση δημοσίων και ιδιωτικών έργων

           Η εκπόνηση μελετών για τεχνικά έργα

           Η λειτουργία και εκμετάλλευση λατομείων

           Η συμμετοχή σε προγραμματικές συμβάσεις που συνάπτει ο Δήμος με το Ελληνικό Δημόσιο ή και με φορείς του δημοσίου τομέα για τη μελέτη και εκτέλεση έργων και προγραμμάτων ανάπτυξης κλπ.

Η Δ. Ε. Κ. Τ. Ε. Τ. από την ίδρυση της έχει εκτελέσει πληθώρα έργων τα οποία ανατέθηκαν από τον Δήμο Τρικκαίων είτε με προγραμματική σύμβαση είτε με απ' ευθείας ανάθεση. Οι χρηματοδοτήσεις των έργων προέρχονται από δημοτικούς πόρους, Σ.Α.Τ.Α. - Ε.Π.Τ.Α., Υπουργείο Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης κλπ.

Παραθέτουμε μια σειρά από έργα που έχουν εκτελεστεί από την Δ.Ε.Κ.Τ.Ε. Τρικάλων:

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΑΡΚΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΑΘΛΗΤΙΚΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ

ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΜΕΛΑ

ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΤΙΡΙΟΥ Α. Μ. Ε. Α.

ΑΠΟΠΕΡΑΤΩΣΗ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΠΡΟΣΩΡΙΝΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΤΣΙΓΓΑΝΩΝ ΣΤΟ ΚΗΠΑΚΙ ΤΡΙΚΑΛΩΝ

ΑΠΟΠΕΡΑΤΩΣΗ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΠΡΟΣΩΡΙΝΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΤΣΙΓΓΑΝΩΝ ΣΤΗ ΣΩΤΗΡΑ ΤΡΙΚΑΛΩΝ

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΙΚΤΥΟ ΠΟΔΗΛΑΤΟΔΡΟΜΩΝ.

Αντιπλημμυρικά ΄Εργα

Ο Δήμος των Τρικκαίων έχει ένα σχετικά πλούσιο υδρογραφικό δίκτυο. ΄Όπως έχει ήδη αναφερθεί το Δήμο διαρρέουν ο Πηνειός ποταμός και οι παραπόταμοί του Ληθαίος,  Αγιαμονιώτης και Κουμέρκης Ποταμός . Την πόλη των Τρικάλων διαρρέουν οι Ληθαίος κατά την κατεύθυνση βόρεια-νοτιοανατολικά περνώντας από το κέντρο της πόλης και  Αγιαμονιώτης στο νοτιοδυτικό της τμήμα. Στα τμήματα αυτών των ποταμών που περνούν από την πόλη και ειδικά από τις πρόσφατες επεκτάσεις της, κατά τα στοιχεία της Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών της Ν.Α. Τρικάλων, θα πρέπει να υπάρχουν οι ανάλογες οριοθετήσεις, ως απαιτείτο για την έγκριση των πολεοδομικών μελετών που εκπονήθηκαν. ΄Εγγραφα όμως δεν έχουν βρεθεί προς το παρόν τουλάχιστον από τις αρμόδιες Υπηρεσίες. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο υδροφόρος ορίζοντας είναι γενικά αρκετά υψηλός που το χειμώνα φθάνει στα 3 μέτρα.

Στα ανάντι του Ληθαίου ποταμού στην περιοχή μεταξύ Βασιλικής και Αγ. Θεοδώρων υπάρχει ρυθμιστής παροχής και υπό κατασκευή  φράγμα. Η προβλεπόμενη διατομή του συλλεκτήρα αγωγού είναι 2,00 Χ 2,00 με πλακοσκεπή οχετό που οδηγεί τα περισσευούμενα ύδατα στον Πηνειό.

Η εικόνα που παρουσιάζουν όλοι οι ποταμοί χαρακτηρίζεται κατά περιοχές από την ύπαρξη πολλών απορριμμάτων και μπάζων στην κοίτη τους, τα οποία δεν καθαρίζονται ποτέ, οπότε κατά τη διάρκεια του χειμώνα και την εποχή των μεγάλης διάρκειας βροχοπτώσεων πολλές φορές προκαλούνται πλημμυρικά φαινόμενα. Ευαίσθητες περιοχές είναι η γύρω των παλιών Φυλακών ζώνη, η γεωργική γη στη Φαρκαδώνα. Σύμφωνα με στοιχεία της Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών, ο τελευταίος καθαρισμός έγινε στο Ληθαίο πριν από 12 χρόνια. Σύμφωνα με τους τοπικούς παράγοντες η περιοδικότητα των έργων καθαρισμού δεν πρέπει να υπερβαίνει την οκταετία. Σύμφωνα με στοιχεία της Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών ο Πηνειός ποταμός παρουσιάζει μια ιδιαιτερότητα σε σχέση με το ζήτημα του καθαρισμού του. Αντίθετα με τους υπόλοιπους, ο Πηνειός δεν πρέπει να καθαρίζεται διότι αυξάνεται η ταχύτητα της ροής με αποτέλεσμα την αύξηση πιθανοτήτων πλημμύρας στην Λάρισα, οπότε απαιτείται ειδική τεχνική μελέτη η οποία να αντιμετωπίσει την ad hoc εξεύρεση λύσεων.

Τα βασικά έργα διευθέτησης του Πηνειού αλλά και των παραποτάμων του κατασκευάσθηκαν το 1938 και  βασίζονται σε ένα σύστημα χωμάτινων αναχωμάτων. Πρόσφατη ολοκληρωμένη μελέτη δεν έχει γίνει και οι επικίνδυνες καταστάσεις αντιμετωπίζονται με αναχώματα που είτε κατασκευάζονται σημειακά σε ορισμένες θέσεις, είτε κατεδαφίζονται στα ανάντι προκειμένου να ανασχεθούν  πλημμυρικά φαινόμενα στα κατάντι.

Η ανάγκη κατασκευής αντιπλημμυρικών έργων κρίνεται σαφώς επιτακτική σε όλο το μήκος των προαναφερθέντων ποταμών και παραποτάμων.

Απορρίμματα

Η περισυλλογή και διάθεση των απορριμμάτων του Δήμου Τρικκαίων, με οργανωμένα συστήματα πραγματοποιείται σήμερα σε χώρους ανεξέλεγκτης διάθεσης αποβλήτων όπου μέχρι πρόσφατα γινόταν απλώς ταφή των απορριμμάτων χωρίς να τηρούνται οι σύγχρονες προδιαγραφές υγειονομικής ταφής (Χ.Υ.Τ.Α.). Οι χώροι αυτοί, που βρίσκονται στους οικισμούς Σωτήρας και Πυργετού, διοικητικά εντός των ορίων του Δήμου, και λειτουργούν από το 1970 υποδέχοντας τα απορρίμματα του σύνολο του πληθυσμού του Δήμου. Έτσι πρόκειται για Χ.Α.Δ.Α. με μεγάλη έκταση ρυπασμένης επιφάνειας και όγκου αποβλήτων. Επίκειται η λειτουργία του Χ.Υ.Τ.Α. οπότε θα προληφθούν οι αρνητικές επιπτώσεις στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής.

Ο Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων που είναι χωροθετημένος στην περιοχή "Παλαιοσαμαρίνα", έξω από τα όρια της εδαφικής περιφέρειας του Δήμου, αποπερατώθηκε το Σεπτέμβριο του 2007 αλλά δεν λειτουργεί ακόμα λόγω έλλειψης οδικής πρόσβασης προς και από την εγκατάσταση του νέου Χ.Υ.Τ.Α. Ο άξονας σύνδεσης προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί  εντός  του 2009. Σήμερα η απόρριψη των απορριμμάτων του Δήμου όπως αναφέρθηκε παραπάνω γίνεται σε χώρους ανεξέλεγκτης διάθεσης αποβλήτων.

Σύμφωνα με τον ισχύοντα εγκεκριμένο Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων της Περιφέρειας Θεσσαλίας, σε πρώτη φάση ο ΧΥΤΑ Ν. Τρικάλων θα εξυπηρετεί όλους τους ΟΤΑ του Νομού καθώς και όλους τους ΟΤΑ του Ν. Καρδίτσας, μέχρι να κατασκευαστεί ΧΥΤΑ στο Νομό Καρδίτσας. Φορέας υλοποίησης του έργου είναι η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Τρικάλων και φορέας διαχείρισης αυτού η διαδημοτική διανομαρχιακή επιχείρηση Π.Α.ΔΥ.Θ. Α.Ε.

Η έκταση που καταλαμβάνει η συγκεκριμένη εγκατάσταση είναι 570 στρέμματα από τα οποία η Κυψέλη Ταφής, έχει εμβαδόν περίπου 50 στρεμμάτων, με πρόβλεψη επέκτασής της. Με τη πρώτη κυψέλη η οποία κατασκευάστηκε στη παρούσα φάση, θα καλυφθούν οι ανάγκες για τα επόμενα 14 έτη, ενώ με τη μελλοντική κατασκευή των υπολοίπων κυψελών η επάρκεια θα ανέλθει σε 40 έτη. Τα στραγγίσματα που παράγονται από την κυψέλη θα επεξεργάζονται και θα ανακυκλοφορούν, ενώ τα πλεονάζοντα θα μεταφέρονται με βυτιοφόρα οχήματα στην Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων των Τρικάλων. Η συνολική χωρητικότητα απορριμμάτων του Χ.Υ.Τ.Α. ανέρχεται σε 800.000.μ³.

Μετεωρολογικά και κλιματολογικά χαρακτηριστικά

Το κλίμα της περιοχής ανήκει στα πεδινά ηπειρωτικά με χαρακτηριστικά μεγάλο θερμοκρασιακό εύρος, πολύ χαμηλές θερμοκρασίες το χειμώνα, μέσο ύψος βροχοπτώσεων με άνιση κατανομή, έντονους ανέμους, μικρής διάρκειας, άνοιξη και φθινόπωρο. Η υγρασία είναι σχετικά υψηλή (64%-70%) και οι χιονοπτώσεις περιορισμένες.

Σύμφωνα με τα κλιματικά στοιχεία του Μετεωρολογικού σταθμού Φλαμουλίου Τρικάλων (έτους 1995) η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι 16,2° C, η μέση Θερμοκρασία του χειμώνα 8,2° C, την άνοιξη 15,5° C, το καλοκαίρι 26,1°Cκαι το φθινόπωρο 14,9°C. Οι πιο ζεστοί μήνες του έτους είναι ο Ιούλιος και ο Αύγουστος (μέση μεγίστη 35,8°C και μέση ελαχίστη 12,9°C) και οι πιο ψυχροί ο Δεκέμβριος, ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος (απόλυτος ελάχιστη 3,62°C, 1,67°C και 2,43°C και απόλυτη μεγίστη 10.12°C, 9,34°C και 7,99°C αντίστοιχα).

Οι επικρατούντες άνεμοι είναι Δ-ΒΔ ενώ το θέρος πνέουν και δυνατοί νότιοι ζεστοί (λίβας) που προκαλούν ζημιές στις αγροτικές καλλιέργειες.

Επιπτώσεις από την οικιστική ανάπτυξη και τις οικονομικές δραστηριότητες

Η οικιστική ανάπτυξη και οι οικονομικές δραστηριότητες που ασκούνται στην περιοχή μελέτης αποτελούν τις σημαντικότερες πηγές ρύπανσης, διότι δεν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές. Ο συνδυασμός της οικιστικής ανάπτυξης και της άσκησης των οικονομικών δραστηριοτήτων δημιουργεί προβλήματα πιέσεων στο φυσικό περιβάλλον με αποτέλεσμα τη ρύπανση και την υποβάθμισή του.

Οι βασικότερες όμως αρνητικές επιπτώσεις από την οικιστική ανάπτυξη είναι η μείωση της έκτασης της γεωργικής γης στον εξωαστικό χώρο, η αλλοίωση των φυσικών πόρων, η περαιτέρω επιβάρυνση της υπόγειας υδροφορίας, κλπ. Ανάλογα επιδρούν και οι οικονομικές δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα στον εξωαστικό χώρο της περιοχής μελέτης. Παρακάτω αναφέρονται αναλυτικά οι επιπτώσεις των συγκεκριμένων παραμέτρων στο περιβάλλον.

Ηχορύπανση

Ως κύριες πηγές θορύβου στην περιοχή θεωρούνται:

          *  Η κυκλοφορία των οχημάτων στο υφιστάμενο οδικό δίκτυο του Δήμου

και των συνοικισμών.

          * Οι συνήθεις λειτουργίες της πόλης των Τρικάλων και των οικισμών.

          *Τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται για τις αγροτικές εργασίες.

Το 1996 το ΥΠΕΧΩΔΕ, στα πλαίσια της εκπόνησης του χάρτη κυκλοφοριακού θορύβου του δήμου Τρικάλων, εκτέλεσε μετρήσεις του ακουστικού περιβάλλοντος της πόλης. Σύμφωνα με μετρήσεις σε 438 σημεία στην πόλη κατά το 1996, το ακουστικό περιβάλλον στην περιοχή του Δήμου Τρικκαίων παρουσίαζε κυμαινόμενη επιβάρυνση. Οι μεγάλες αρτηρίες της πόλης παρουσιάζουν σε πολλά τμήματα τους μέση ισοδύναμη ενεργειακή ηχοστάθμη Leq μεταξύ 75 και 78 dB(Α) (όπως τμήματα της Ασκληπιού, Τμήματα της οδού Μετεώρων και σχεδόν όλης της οδού Λαρίσης), ενώ οι εσωτερικοί δρόμοι έχουν σχετικά μικρές τιμές, μικρότερες από 69 dΒ(Α).

Στο πλαίσιο μιας άλλης παλαιότερης μελέτης που συντάχθηκε το 1991 από το Πανεπιστήμιο Θεσ/νίκης πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις της στάθμης θορύβου στους δρόμους της πόλης και έγινε χαρτογράφηση της υπάρχουσας κατάστασης. Οι μετρήσεις έγιναν σε εργάσιμες μέρες και ώρες δηλαδή από Δευτέρα έως Παρασκευή και από 10-12 π.μ. και 5.30 - 7.30 μ.μ. Τα αποτελέσματα έδειξαν ηχοστάθμες πάνω από 80 db στις εξόδους της πόλης προς Λάρισα και Πύλη, από 75-80 db σ' όλες τις βασικές αρτηρίες της πόλης όπως Β. Κων/νου, Λαρίσης, Κονδύλη, Λάκμωνος, Οθωνος, Ασκληπιού, Μετεώρων, καθώς και στις εξόδους της πόλης προς Καλαμπάκα και Καρδίτσα.

Τέλος από τις πιο πρόσφατες μετρήσεις που έγιναν από τον Β. Μουργελά γιατρό ΩΡΛ κατά το διάστημα 5/5/ 95 μέχρι 9/6/95 προέκυψε μια δραματική αλλαγή των στοιχείων της προηγούμενης μέτρησης κυρίως στο πεζόδρομο της Ασκληπιού.

Οι μετρήσεις έγιναν με ίδιο ηχόμετρο με τις ίδιες συνθήκες, αλλά κάλυψαν όμως σχεδόν όλη τη διάρκεια του 24ωρου. Τα ευρήματα όσον αφορά τις άλλες περιοχές και τους δρόμους της πόλης συμφωνούν σχεδόν (με μικρές αυξομειώσεις) με τα ευρήματα της πρώτης μελέτης. Στον πεζόδρομο της Ασκληπιού η ηχοστάθμη τις πρωινές εργάσιμες ώρες είναι 65 -70 db, στις 9 μ.μ. ανεβαίνει στα 30-85 db, στις 11 μ.μ. έχουμε μέχρι 90 db και στις 1.30 μ.μ. έχουμε 78-85 db. Αυτό οφείλεται κυρίως στην λειτουργία διαφόρων κέντρων διασκέδασης που αυξήθηκαν σημαντικά τα τελευταία χρόνια στον πεζόδρομο και στην μη τήρηση των σωστών κανόνων λειτουργίας των.

Ενώ τα επιτρεπτά όρια λειτουργίας των κέντρων αυτών προβλέπουν όρια εντάσεως θορύβου μέχρι 80 db με χρήση στερεοφωνικών συγκροτημάτων και 100 db σε περίπτωση ζωντανής ορχήστρας οι μετρήσεις μέσα στους χώρους των κέντρων έδειξαν ηχοστάθμη 95-115 db από 9 μ.μ. -1.30 μ·μ. Η διατήρηση δε ανοικτών των θυρών και παραθύρων όταν ο καιρός είναι ζεστός συντελεί στη σοβαρή ηχητική επιβάρυνση του περιβάλλοντος χώρου.

Αν θελήσουμε να αξιολογήσουμε τα αποτελέσματα των μετρήσεων αβίαστα εξάγονται τα εξής συμπεράσματα για την χρήση της πόλης.

           Ο πεζόδρομος της Ασκληπιού είναι ακατάλληλος από ηχητικής ρύπανσης για κάθε χρήση, ως περιοχή κατοικίας, εργασίας, αναψυχής και διασκέδασης καθ΄ όλη τη διάρκεια του 24ωρου. Το υπόλοιπο τμήμα της Ασκληπιού καθώς και οι μεγάλες οδικές αρτηρίες της πόλης δεν ενδείκνυνται για περιοχές ήσυχου ύπνου τουλάχιστον.

Ο Δήμος Τρικκαίων μέχρι σήμερα δεν παρουσιάζει οξυμμένα προβλήματα στο ακουστικό περιβάλλον, αφού δεν υπάρχουν αξιόλογες πηγές θορύβου. Η συνήθως παρατηρούμενη ηχορύπανση προκαλείται κυρίως από δραστηριότητες, όπως οι κατασκευές οικοδομών, οι βιοτεχνικές μονάδες εντός πόλεως και των περιφερειακών της οικισμών, όπως τα συνεργεία αυτοκινήτων, βαφεία, τα ξυλουργεία, σιδηρουργεία, κατασκευές αλουμινίου, αλλά και μάνδρες υλικών κλπ, η οδική κυκλοφορία, ιδιαίτερα στους μεγάλης κυκλοφορίας οδικούς άξονες και τα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης, ιδιαίτερα στον πεζόδρομο της Ασκληπιού κατά τους θερινούς ιδιαίτερα μήνες.

Επιπτώσεις από την γραμμή μεταφοράς υψηλής τάσης της ΔΕΗ

Οι εναέριες γραμμές μεταφοράς υψηλής τάσης της ΔΕΗ δημιουργούν ισχυρά ηλεκτρομαγνητικά πεδία και η συνεχής έκθεση ζωντανών οργανισμών μέσα σε αυτά είναι δυνατόν να προκαλέσει σημαντικές βλάβες στην υγεία τους. Η ένταση των Η/Μ πεδίων εξασθενεί σταδιακά με την απομάκρυνση από τις γραμμές μεταφοράς.

Μερικά από τα προβλήματα που προκαλεί η χρόνια έκθεση στα Η/Μ πεδία που δημιουργούν οι γραμμές υψηλής τάσης της ΔΕΗ είναι:

           Μετάλλαξη των υγιών ανθρώπινων κυττάρων σε καρκινογόνα

           Ιονισμός του αέρα

           Καταστροφή του εδάφους και της χλωρίδας του

           Αλλοίωση της αισθητικής του τοπίου

           Κίνδυνος πυρκαγιάς

Επιπτώσεις από τις παραγωγικές δραστηριότητες

Εντός του οικιστικού ιστού έχουν αναπτυχθεί πολλές μικρές κυρίως μονάδες, οι οποίες όμως επιβαρύνουν σημαντικά το αστικό περιβάλλον και αποτελούν χρήσεις ασύμβατες με την κατοικία. Οι μονάδες αυτές προκαλούν οπτική, ηχητική και ατμοσφαιρική στην άμεση περιοχή και προκαλούν πολλές φορές παράπονα από τους οχλούμενους κατοίκους της περιοχής, αλλά και επιβαρύνουν την κυκλοφορία στο τοπικό οδικό δίκτυο του Δήμου, διότι προκαλούν την κίνηση βαρέων οχημάτων.

Οπτική Ρύπανση

Παράγοντες, οι οποίοι προκαλούν αισθητική υποβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος. είναι οι διαφημιστικές πινακίδες, αφίσες, φωτεινές επιγραφές, κακόγουστες προσόψεις κτιρίων κ.ά., παραγωγικές μονάδες που η όψη τους είναι εγκαταλειμμένη, τα απορρίμματα κλπ που υποβαθμίζουν την πόλη, αλλά και τους δορυφορικούς οικισμούς.

Πολιτιστικό - Ιστορικό Περιβάλλον

Η ελληνική πόλη

Τα Τρίκαλα προσαρτήθηκαν στην Ελλάδα μαζί με την λοιπή Θεσσαλία το 1881 κι ο ελληνικός στρατός με τις ελληνικές αρχές μπήκαν στην πόλη στις 21 Αυγούστου του 18814.

Η πόλη αποκτά το 1885 ρυμοτομικό σχέδιο. Ο πληθυσμός, αργά αλλά σταθερά, αυξάνεται συνέχεια. Κάτοικοι από τα γύρω χωριά, και ειδικά από τα ορεινά, εγκαθίστανται στην πόλη, με πρώτους και περισσότερους τους βλαχόφωνους, που με την δυναμική παρουσία τους δίνουν νέα ζωή και κίνηση σ' αυτήν.

Το 1907 η πόλη υπέστη μεγάλη καταστροφή από πλημμύρα του ποταμού Ληθαίου κατά την οποία πνίγηκαν και 300 κάτοικοι.

Η παγκόσμια οικονομική κρίση του 1930 είχε έντονο αντίκτυπο στην οικονομική ζωή της πόλης, ενώ η δεκαετία 1940 - 1950 δημιούργησε μεγάλες ζημιές στην πόλη και απώλεια σημαντικού πληθυσμού της, τμήμα του οποίου μετανάστευσε οριστικά.

Οι Τούρκοι, χρόνο με το χρόνο, λιγοστεύουν, οι μεγάλες περιουσίες με τις τεράστιες γεωργικές εκτάσεις και τ' ακίνητα περιέρχονται στα χέρια των Ελλήνων. Χάνεται ο Τούρκος τσιφλικάς και στη θέση του δημιουργείται ένας άλλος, ο Έλληνας τσιφλικάς.

Μεγάλες εκτάσεις του κάμπου, μαζί με πολλά χωριά, τα εξουσιάζουν και από τα πλούτη, που συγκεντρώνουν, κτίζουν τα ωραιότερα σπίτια στην πόλη, τα λεγόμενα "αρχοντικά". Οι πλούσιοι αυτοί γαιοκτήμονες και έμποροι κατοικούν στο Βαρούσι, τη χριστιανική συνοικία κάτω από το κάστρο και παράλληλα διατηρούν τα "κονάκια", δηλ. τις κατοικίες στα κτήματά τους.

 Ο πληθυσμός συνεχώς αυξάνει. Αρχίζει να εμφανίζεται η μεσαία αστική τάξη, που με το πέρασμα του χρόνου θ' αποτελέσει την οικονομική και πολιτική ραχοκοκαλιά της πόλεως. Η Τρικαλινή κοινωνία αποτελείται και από άλλα πολλά συνάφια. Είναι οι άνθρωποι που ήλθαν από τα ορεινά χωριά και προπαντός τα βλαχόφωνα, όπως από το Περιβόλι, τη Σαμαρίνα, το Μέτσοβο, τα χωριά του Ασπροποτάμου και τα ορεινά χωριά της Μεσοχώρας και Σαρακατσαναίοι. Λίγοι ήρθαν και από τα χωριά του κάμπου και από τα χωριά των Αγράφων.

Το κέντρο και οι γύρω συνοικίες μεταμορφώνονται. Οι πλούσιοι γαιοκτήμονες και έμποροι στα ταξίδια τους στο εξωτερικό γνωρίζουν τα μηνύματα του νεοκλασικισμού που έχουν ήδη κυριαρχήσει στην Ευρώπη, αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Τα Τρίκαλα όπως εξάλλου και όλη η υπόλοιπη Ελλάδα, "σε μια πρώτη αυθόρμητη κίνηση, στρέφουν την πλάτη στην Ανατολή και ανοίγονται προς την Δύση. Η Ανατολή συμβολίζει την σκλαβιά, η Δύση την ελευθερία και τον πολιτισμό.

Στα νέα οικοδομικά τετράγωνα, που δημιουργούνται, δεν κτίζονται μόνο "αρχοντικά" αλλά και άλλα σπίτια πιο μικρά, της "μεσαίας" τάξης και στις ακραίες συνοικίες πλινθόκτιστα.

Στα Τρίκαλα, την εποχή αυτή, τόπος συνάθροισης των κοσμικών Τρικαλινών είναι η πλατεία Ρήγα Φεραίου. Ο περίπατος γινόταν κάτω από τις δενδροστοιχίες, ενώ την Κυριακή η Φιλαρμονική έπαιζε εκεί συγκεντρώνοντας ολόγυρα της αρκετούς μουσικόφιλους. Η αστική τάξη μιμούμενη τα ευρωπαϊκά πρότυπα, έχει επιβάλει έναν άλλο τρόπο ζωής. Τα κρινολίνα και τα καπέλα των κυριών καθώς και το ευρωπαϊκό ντύσιμο των ανδρών συνοδεύουν την πολυτέλεια του εσωτερικού διακόσμου στα σπίτια, τα ζωγραφιστά ταβάνια, τη μόδα του σαλονιού, της κονσόλας και του πιάνου, την κουλτούρα της ποίησης και της μουσικής. Και όλα αυτά, φυσικά, συνυπάρχουν με τις παλιές συνήθειες και τη φτώχεια5. Η Τρικαλινή κοινωνία μεταμορφώνεται σταδιακά από ετερόκλητη συνύπαρξη εθνοτήτων σε μια ομοιογενή αστική κοινωνία με εξευρωπαϊσμένους τρόπους και συνήθειες.

Η κατασκευή της χυτοσιδερένιας κεντρικής γέφυρας το 1886, που συνδέει τις δυο κεντρικές πλατείες των Τρικάλων θεωρήθηκε πολύ σημαντικό γεγονός. Η πλατεία Ρήγα Φεραίου περιβάλλεται από μεγαλόπρεπα κτίρια, νεοκλασικής αρχιτεκτονικής, κατοικίες και ξενοδοχεία. Από αυτά, μόνο τα ξενοδοχεία "Πανελλήνιον" και "Πίνδος" σώζονται μέχρι σήμερα.

Το διάστημα του μεσοπολέμου δημιουργήθηκαν μικρά καπνεργοστάσια, τα ψυγεία του Θεόδωρου Κλιάφα, το ηλεκτρικό εργοστάσιο του Σταματόπουλου, η βιομηχανία - υφαντουργίας Αφών Τεγόπουλου, ο Μύλος Ματσόπουλου και πολλά άλλα.

Νέες συνοικίες προστίθενται όπως τα Βουλγάρικα όπου εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τα βόρεια σύνορα της χώρας (Μακεδονία) μετά το 1922 και στο προσφυγικό Συνοικισμό, πρόσφυγες του Πόντου και της Μ. Ασίας. Επίσης το 1935 έγινε η δενδροφύτευση του λόφου του Προφήτη Ηλία σε έκταση 25 στρεμμάτων στην κορυφή του λόφου με τρεις χιλιάδες περίπου δενδρύλλια.

Στα χρόνια της Κατοχής και του εμφυλίου δεν γίνεται, σχεδόν, κανένα έργο στην πόλη, γιατί πείνα, δυστυχία και εξαθλίωση βασιλεύει παντού και ο κόσμος κοιτάζει μόνο πως θα επιζήσει. Σπίτια καινούργια δεν κτίζονται στη δεκαετία του 1940. Τα παλιά συντηρούνται δρόμοι νέοι δεν γίνονται και οι υπάρχοντες είναι προβληματικοί, γεμάτοι σκόνη, λάσπη και λάκκους. Πολλά κτίρια της πόλης υπέστησαν μεγάλες ζημιές από τους βομβαρδισμούς των Ιταλών και των Γερμανών, και ορισμένα καταστράφηκαν τελείως. Τα δύο παλιά εναπομείναντα όμορφα πέτρινα γεφύρια της Μαρούγκινας και του Αγίου Κωνσταντίνου καταστράφηκαν από τους Άγγλους το 1941.

Η κατάσταση, σε ορισμένα κομμάτια της πόλεως, είναι τραγική. Σ' αυτά οι άνθρωποι ζουν μέσα σε χαμόσπιτα φτιαγμένα από λαμαρίνες, πισσόχαρτο και τάβλες. Είναι άνθρωποι από τα ορεινά χωριά του νομού, οι παραπηγματούχοι.

 Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 αρχίζουν να κτίζονται τα πρώτα μεταπολεμικά σπίτια και η πόλη σιγά - σιγά συνέρχεται από τις πληγές του πολέμου.

Η τύχη των νεοκλασικών ακολουθεί τα όσα συμβαίνουν στη μεταπολεμική Ελλάδα με μια μικρή εξαίρεση αφού για την πόλη των Τρικάλων διασώθηκαν αρκετά.

Το οπλισμένο σκυρόδεμα χρησιμοποιείται, πλέον, σε ευρεία κλίμακα. Είναι η περίοδος που η παλιά πόλη  χάνει την ιδιαίτερη φυσιογνωμία της, όπως όλες εξάλλου οι ελληνικές πόλεις. Το ιστορικό της κέντρο έχει διατηρηθεί σε μια περιορισμένη περιοχή.

Αεροφωτογραφία Τρικάλων

Η ιστορική συγκρότηση της πόλης

Η πόλη στην αρχαιότητα αναπτύχθηκε στις βόρειες όχθες του Ληθαίου. Το κάστρο της πόλης όπως φαίνεται σε σημερινή αεροφωτογραφία της πόλης κτίσθηκε πάνω στα ερείπια της ακρόπολης της αρχαίας Τρίκκης τον 6ο αιώνα στα χρόνια του Ιουστινιανού και επισκευάστηκε πολλές φορές κατά την οθωμανική κατοχή6.

Οι λόφοι του Κάστρου και του Προφήτη Ηλία

Οι πρώτοι οικιστικοί πυρήνες της νεώτερης πόλης αναπτύχθηκαν ανατολικά του λόφου του κάστρου και νότια του λόφου του προφήτη Ηλία, στις βόρειες όχθες του Ληθαίου αρχικά, επεκτείνονται όμως και στις νότιες όχθες του.

Ο ακόλουθος χάρτης που έχει συντάξει ο Ν. Κατσόγιαννος  είναι ιδιαίτερα βοηθητικός με την απεικόνιση της πόλης στα τέλη του 19ου αιώνα.

Η πόλη των Τρικάλων στα τέλη του 19ου αιώνα

Τα διατηρούμενα στις αρχές του 19ου αιώνα κατάλοιπα στο χώρο7 είναι ενδεικτικά της χωροθέτησης των διαφορετικών πληθυσμών. Οι παλιές συνοικίες χαρακτηρίζονται από έναν χαλαρό οικιστικό ιστό, μεταξύ τους αναπτύσσονται καλλιέργειες και αγροί8, ενώ μεταξύ των κατοικιών παρεμβάλλονται κήποι. Χαρτογραφικές απεικονίσεις των αρχών του 19ου αιώνα και αφηγήσεις, αλλά και τα κατάλοιπα στο χώρο, επιβεβαιώνουν την αρχική αυτή ανάπτυξη.

Η ελληνική συνοικία "Βαρούσι" που αναφέρεται για πρώτη φορά σε γραπτές πηγές το 17089 αναπτύσσεται δίπλα στο Κάστρο, όπως μαρτυρεί και σημαντικός αριθμός εκκλησιών που σώζονται στο χώρο, ενώ στο κάστρο, βρίσκεται εγκαταστημένη η τουρκική φρουρά.

Το 1885 η πόλη αποκτά ρυμοτομικό σχέδιο (το σχέδιο συντάσεται από τον μηχανικό Μενανδρο Ποτεσσάριο ο οποίος προσελήφθη στις 31-3-1884 για το σκοπό αυτό) το οποίο όμως δεν συμπεριλαμβάνει την συνοικία Βαρούσι. Το νέο σχέδιο όπως φαίνεται στο συνημμένο διάγραμμα βασισμένο στο Ιπποδάμειο σύστημα, καταργεί τις μεσαιωνικές χαράξεις σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και τις τάσεις της εποχής, που επιδιώκουν τη δημιουργία νέων και σύγχρονων πόλεων, και την εξαφάνιση κάθε στοιχείου που υπενθύμιζε την οθωμανική κυριαρχία. Εντούτοις διατηρεί με μικρές ευθυγραμμίσεις κάποιες από τις μεσαιωνικές χαράξεις της προεπαναστατικής πόλης, με χαρακτηριστικότερες τις οδούς Βύρωνος, Καποδιστρίου που οδηγούν στο Κουρσούμ τζαμί νότια του Ληθαίου.

 Με το νέο σχέδιο χαράζονται οι σημερινοί βασικοί οδικοί άξονες της πόλης κάθετοι μεταξύ τους, η Ασκληπιού - Κονδύλη, και η Λαρίσης - Σαράφη, καθώς και ένα μεγάλο πλέγμα μικρότερου πλάτους δρόμων. Στο σημείο συνάντησής τους πάνω στην καμπή του Ληθαίου, δημιουργείται μεγάλος κοινόχρηστος χώρος, που σε μεγάλο βαθμό διατηρείται σήμερα. Κατά μήκος των κύριων οδικών αξόνων και κατά μήκος των οχθών του Ληθαίου προβλέπονται δενδροστοιχίες. Στο σχέδιο προβλέπονται και άλλες μεγάλων διαστάσεων πλατείες, και κήποι που όμως στην πλειοψηφία τους καταργήθηκαν με το επόμενο ρυμοτομικό σχέδιο της πόλης.

Το σχέδιο ρυμοτομούσε πολλές ιδιοκτησίες με σπίτια και μαγαζιά και με η εφαρμογή του δημιουργούσε όπως είναι φυσικό, πολλά κοινωνικά προβλήματα και αντιδράσεις. Αποσπάσματα των εφημερίδων της εποχής, παρέχουν ορισμένες πληροφορίες σχετικές με το θέμα:

Τον Οκτώβριο του 1887 η μεταμόρφωση της πόλης επισημαίνεται από την εφημερίδα "Θεσσαλιώτις" όπου αναφέρεται πως "τα Τρίκαλα, ρυμοτομούμενα τίθενται εν κανονικώ σχεδίω και ευθυγραμμία, πολλά παλαιά καταστήματα ασβεστολιθόκτιστα κατεδαφίστηκαν χάριν εφαρμογής του σχεδίου, νέα δε ανεγείρονται εν τω σχεδίω επίσης λιθόκτιστα, μεγαλοπρεπή και ωραία, παριστώντα εις τον θεατήν αλλοίαν όψιν της πόλεως, ευφρόσυνον και θελκτικήν", για να επανέλθει την επόμενη χρονιά (10-12-1888) γράφοντας ότι "η πόλις ολοέν εξαπλούται και επεκτείνεται ως εκ της ανεγέρσεως ωραίων οικοδομών και βαίνει επί το ευρωπαϊκότερον".

Η πόλη μεταμορφώνεται σταδιακά με την εφαρμογή του νέου σχεδίου που δυστυχώς σήμαινε την απώλεια σημαντικών ιστορικών στοιχείων της. Στο τέλος της δεκαετίας του 1880, η τότε δημοτική αρχή, με δήμαρχο, τον Γ. Κανούτα, κατεδαφίζει το τζαμί, που είναι στην κεντρική πλατεία και ξηλώνει τα δύο νεκροταφεία και τις μαρμάρινες πλάκες του τις χρησιμοποιούν οι Τρικαλινοί για να πλακοστρώσουν τις αυλές τους. Τα θεμέλια του τζαμιού αυτού υπάρχουν ακόμα, κάτω από το δάπεδο της πλατείας. Διαμορφώνεται ο χώρος και δημιουργείται ένα είδος πλατείας, με την φύτευση ορισμένων δένδρων, όπως ακακίες, που οι Τρικαλινοί την αποκαλούν "Μεγάλη Πλατεία". Αργότερα το 1907 με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου ονομάζεται "Πλατεία Ενώσεως" προς τιμήν της ένωσης της Θεσσαλίας το 1881 με την υπόλοιπη Ελλάδα.

Το μπεζεστένι, μεγάλο εμπορικό συγκρότημα, που βρισκόταν στο παλιό εμπορικό κέντρο στη θέση του σημερινού Ο.Τ.Ε., στα πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωση, λειτουργεί όπως παλιά και μάλιστα στεγάζει και νέου είδους μαγαζιά, όπως ζυθοπωλεία. Σταδιακά όμως υποβαθμίζεται και τέλος κατεδαφίζεται και για να ανεγερθούν στη θέση του νέα καταστήματα και να διανοιχθούν και νέοι δρόμοι όπως προέβλεπε το νέο σχέδιο μεταξύ των σημερινών οδών Αθ. Διάκου και της 25ης Μαρτίου.

Στην κεντρική πλατεία παραμένει για λίγα χρόνια ακόμη το παλιό τζαμί της πόλεως του Χατζή Τουρχάν Βεή (Παζάρ Τζαμί). Απέναντι από το τζαμί στη γωνία των σημερινών οδών Στουρνάρα και Ερμού υπήρχαν Τούρκικες φυλακές που έφθαναν μέχρι την οδό Σαράφη και την οδό Χατζηπέτρου. Ένα μέρος τους κατά τον ατυχή πόλεμο του 1897 μετατράπηκε σε Τούρκικο λουτρό (Χαμάμ). Το κτίριο αυτό σώζεται ακόμα και σήμερα και βρίσκεται επί των οδών Σαράφη και Χατζηπέτρου.

Ένα άλλο έργο για την αναμόρφωση της πόλεως ήταν η κατασκευή της κεντρικής γέφυρας το 1886. Με την τοποθέτηση της κεντρικής γέφυρας και την κατασκευή του σιδηροδρομικού σταθμού στην άλλη άκρη της πόλης παρουσιάστηκε επιτακτική η ανάγκη διάνοιξης της οδού Ασκληπιού -τότε οδός Σιδηροδρόμου- η οποία πραγματοποιήθηκε στην δεκαετία του 1890.

Το 1937 τις παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου τα Τρίκαλα αποκτούν και νέο ρυμοτομικό σχέδιο που επεκτείνει το αρχικό σχέδιο, δυστυχώς όμως καταργεί σημαντικούς κοινόχρηστους χώρους που προέβλεπε το σχέδιο του 1885.

Σήμερα με νεότερα ρυμοτομικά σχέδια η πόλη έχει επεκταθεί αρκετά και έχουν θεσπιστεί μικρές τροποποιήσεις στα αρχικά σχέδια. Στον σημερινό ιστό διατηρούνται ακόμη κάποιες χαράξεις προεπαναστατικές, οι οποίες δεν ακολούθησαν το εγκεκριμένο ρυμοτομικό, με ερειπωμένα αντίστοιχης εποχής κτίρια. Στον ιστορικό χάρτη της μελέτης, αναλύεται η ιστορική εξέλιξη του σχεδίου της πόλης.

Δημοτικές εκτάσεις συνοικισμών Δήμου 

Στην ευρύτερη περιοχή του εξωαστικού χώρου με βάση τα στοιχεία των διανομών και των αναδασμών οι δημοτικές εκτάσεις καταλαμβάνουν συνολικά 5820 περίπου στρέμματα. Συγκεκριμένα  στον επόμενο πίνακα περιλαμβάνονται ανά οικισμό οι δημοτικές εκτάσεις. Το εμβαδόν των δημοτικών εκτάσεων κατά περιοχή αναλύεται στον πίνακα που ακολουθεί:

 Δημοτικές εκτάσεις κατά περιοχή σε στρέμματα.

Μεταφορές - Δίκτυα

Μεταφορές

1.         Γενικά

Σήμερα, το βασικό πλέγμα των διαπεριφερειακών αξόνων στην ενότητα Θεσσαλίας - Στερεάς Ελλάδας - Ηπείρου περιλαμβάνει τον αυτοκινητόδρομο ΠΑΘΕ, ακόμα μη πλήρως ολοκληρωμένο ("πέταλο Μαλιακού", τμήμα Τεμπών) αλλά με υπό εξέλιξη ή προγραμματισμένα έργα για την ολοκλήρωσή του. Ανεξάρτητα από την αναμφίβολη σκοπιμότητα ενίσχυσης του ρόλου του σιδηροδρόμου, το υποσύστημα των οδικών μεταφορών παραμένει αναντικατάστατο για το μεγαλύτερο ποσοστό των επιβατικών και εμπορευματικών μετακινήσεων στο εσωτερικό της ηπειρωτικής χώρας, ιδιαίτερα σε διαδρομές όπου δεν διατίθεται εναλλακτική επιλογή σιδηροδρομικής μετακίνησης.

Η υπάρχουσα χωρική οργάνωση και η κατανομή πληθυσμού και δραστηριοτήτων στην ηπειρωτική Ελλάδα δεν δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες υποκατάστασης του υποσυστήματος των οδικών μεταφορών από το υποσύστημα των σιδηροδρομικών μεταφορών στους επιμέρους άξονες ανάπτυξης, πέραν του βασικού εθνικού αναπτυξιακού άξονα (άξονας "S") κατά μήκος του οποίου συγκεντρώνεται περισσότερο από το 80% του πληθυσμού της ηπειρωτικής Ελλάδας.

Στον τομέα των συγκοινωνιών και μεταφορών, η Περιφέρεια Θεσσαλίας, λόγω της κεντροβαρούς θέσης της στον ελλαδικό χώρο, διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα "θέσης". Διασχίζεται από τον ενταγμένο στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών οδικό άξονα ΠΑΘΕ, που συνδέει την νότια Ελλάδα με την βόρεια και τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αντίθετα, δεν συνδέεται με τον βόρειο οδικό άξονα της χώρας, την Εγνατία οδό. Η σύνδεσή της με τις όμορες Περιφέρειες πραγματοποιείται σήμερα με οδικά δίκτυα μη ολοκληρωμένα στο σύνολό τους.

Με τα παραπάνω δεδομένα η ολοκλήρωση των διαπεριφερειακών οδικών αξόνων, για τη σύνδεση της Θεσσαλίας με τη Δυτική Μακεδονία, την Ήπειρο και τη Στερεά Ελλάδα, αποτελεί μονοσήμαντη επιλογή μέσω της οποίας διασφαλίζονται βελτιωμένες συνθήκες πρόσβασης στις απομακρυσμένες ή και δυσπρόσιτες περιοχές και ζώνες, με στόχο την κατά το δυνατό βελτίωση της εξαιρετικά έντονης ανισορροπίας του ελλαδικού χώρου ως προς την κατανομή του πληθυσμού και των δραστηριοτήτων.

Τα Τρίκαλα δεν έχουν προς το παρόν άξιες λόγου διαπεριφερειακές λειτουργίες. Ωστόσο, στην προοπτική σύνδεσης της Θεσσαλίας με το βόρειο άξονα?/?μέτωπο ανάπτυξης και το δυτικό τόξο ανάπτυξης, το αποκομμένο σήμερα βορειο-δυτικό άκρο της θα αλλάξει ριζικά ρόλο, αποκτώντας χαρακτηριστικά διαπεριφερειακής πύλης. Σε μια τέτοια προοπτική, θα ανοίξουν νέες δυνατότητες στα πεδία του εμπορίου και των υπηρεσιών.

Στο παραπάνω πλαίσιο η κατασκευή και λειτουργία του Αυτοκινητόδρομου Κεντρικής Ελλάδας (Ε65), που διέρχεται ανατολικά της πόλης των Τρικάλων και διασυνδέει την Εγνατία Οδό (περιοχή Καλλιθέας Ν. Γρεβενών) με τον ΠΑΘΕ στο ύψος της Λαμίας και στο ύψος της Λάρισας και ανήκει στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο Αυτοκινητοδρόμων, αναμένεται να βελτιώσει σε μεγάλο βαθμό την σύνδεση της πόλης με την υπόλοιπη Ελλάδα.

Σε περιφερειακό επίπεδο, η πόλη των Τρικάλων αποτελεί σημαντικό συγκοινωνιακό κόμβο της Περιφέρειας Θεσσαλίας, καθώς σ' αυτήν συγκλίνουν οι οδικοί κλάδοι που καλύπτουν τις υπερτοπικές ανάγκες σύνδεσης με τα γειτονικά Νομαρχιακά Κέντρα (Ν. Καρδίτσας, Ν. Λάρισας, Ν. Γρεβενών, Ν. Ιωαννίνων, Ν. Άρτας).

2.         Οδικές Μεταφορές

Υφιστάμενο δίκτυο

Η πόλη των Τρικάλων συνδέεται με τα γειτονικά αστικά κέντρα Καρδίτσας, Λάρισας, Γρεβενών, Ιωαννίνων και Άρτας μέσω των παρακάτω οδικών τμημάτων :

I.          ΕΟ Τρικάλων - Καρδίτσας (ΕΟ 30)

II.        ΕΟ Τρικάλων - Λάρισας (ΕΟ 6)

III.       ΕΟ Τρικάλων - Καλαμπάκας / Ιωαννίνων (ΕΟ 6)

IV.       ΕΟ Μουργκάνι - Γρεβενά (ΕΟ 15)

V.        ΕΟ Τρικάλων - Πύλης / Άρτας (ΕΟ 30)

VI.       Περιφερειακός Οδικός Δακτύλιος Τρικάλων (ΠΟΔ): Έχουν ήδη κατασκευαστεί και λειτουργούν το βορειοανατολικό και το νότιο τμήμα του ΠΟΔ, που συνδέουν περιφερειακά την ΕΟ Τρικάλων - Ιωαννίνων, την ΕΟ Τρικάλων - Λάρισας, την ΕΟ Τρικάλων - Καρδίτσας και την ΕΟ Τρικάλων - Πύλης (Άρτας). Το δυτικό τμήμα, που συνδέει την Ε.Ο. Τρικάλων - Πύλης με την Ε.Ο. Τρικάλων - Ιωαννίνων και ολοκληρώνει τον ΠΟΔ, θα δοθεί στην κυκλοφορία εντός του 2009 και τα Τρίκαλα θα είναι η πρώτη πόλη στην Ελλάδα που θα έχει ολοκληρωμένο Περιφερειακό Δακτύλιο.

VII.     Εσωτερικός Οδικός Δακτύλιος Τρικάλων (ΕΟΔ) "Αγίας Μονής - Καρδίτσης - Δέλτα : Έχει ήδη κατασκευαστεί από τον Δήμο Τρικκαίων το τμήμα από την διασταύρωση με την Εθνική Οδό Τρικάλων - Πύλης (Άρτας) μέχρι την διασταύρωση με την οδό Φλαμουλίου, μήκους ~0,56 km, που αποτελεί την αρχή του Εσωτερικού Οδικού Δακτυλίου Τρικάλων. Η τυπική διατομή του κατασκευασμένου τμήματος περιλαμβάνει νησίδα πλάτους 2,00m , 2 λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση πλάτους 6,75m και εκατέρωθεν πεζόδρομο πλάτους 6,00m , ήτοι συνολικό πλάτος 27,50m. Για το υπόλοιπο τμήμα έχουν ολοκληρωθεί οι απαιτούμενες μελέτες και ήδη κατασκευάζεται το 2ο τμήμα από την Ε.Ο. Τρικάλων-Καρδίτσας έως την Ε.Ο. Τρικάλων- Λαρίσης (χθ 1+600 έως 3+200), με προβλεπόμενη ολοκλήρωση εργασιών τον Δεκέμβριο 2008. Το 1ο τμήμα από την διασταύρωση με την οδό Φλαμουλίου έως την Ε.Ο. Τρικάλων- Καρδίτσας (χθ 0+000 έως 1+600) προβλέπεται να κατασκευαστεί στα πλαίσια του Δ' ΚΠΣ.

Ο υφιστάμενος οδικός άξονας Καρδίτσα -Τρίκαλα - Καλαμπάκα - Γρεβενά, κρίνεται ως σημαντικά υποβαθμισμένος σε σχέση με τον ρόλο που καλείται να παίξει ως συγκοινωνιακός διάδρομος σύνδεσης με την Δυτική Μακεδονία, αλλά και τις Βαλκανικές χώρες. Επίσης υποβαθμισμένες εμφανίζονται και οι οδικές συνδέσεις Τρικάλων - Άρτας και Τρικάλων - Ιωαννίνων.

Εκτελούμενα - Προγραμματιζόμενα έργα

-Οδικός Άξονας Κεντρικής Ελλάδας (Ε65):  Ο Αυτοκινητόδρομος Κεντρικής Ελλάδας διασυνδέει την Εγνατία Οδό με την ΠΑΘΕ  στο ύψος της Λαμίας και προωθείται προς υλοποίηση με σύμβαση παραχώρησης.

-Ολοκλήρωση Περιφερειακού Οδικού Δακτυλίου Τρικάλων:

Εσωτερικός Οδικός Δακτύλιος Τρικάλων "Αγίας Μονής - Καρδίτσης - Δέλτα Λαρίσης":

-Βελτίωση Εθνικής Οδού Τρικάλων - Καλαμπάκας

-Εθνική Οδός Τρικάλων - Λάρισας: Στα πλαίσια μετατροπής της Εθνικής Οδού Τρικάλων - Λάρισας σε κλειστό αυτοκινητόδρομο.

l           Από παράκαμψη Μεγαλοχωρίου μέχρι την είσοδο της παράκαμψης Φαρκαδόνας.

-Εθνική Οδός Τρικάλων - Καρδίτσας:  Mελέτη  αναβάθμισης της Ε.Ο. Τρικάλων - Καρδίτσας, για το τμήμα από τον κόμβο που συνδέει την εν λόγω οδό με τις περιφερειακές οδούς Λαρίσης και Πύλης έως την γέφυρα του Πηνειού.

Παράλληλα, η Νομαρχία Καρδίτσας έχει προβεί στην προκήρυξη ανάθεσης της μελέτης για το τμήμα της οδού που είναι της αρμοδιότητάς της.

-Συμπληρωματικές μελέτες Ε.Ο. Τρικάλων -Άρτας: Έχει εγκριθεί η χρηματοδότηση της μελέτης στα πλαίσια του Γ' ΚΠΣ, που περιλαμβάνει : α) Τμήμα οδού από δακτύλιο Τρικάλων έως και τη γέφυρα Πηνειού, β) παράκαμψη Πύλης - Παλαιομοναστηρίου, στο Νομό Τρικάλων. Φορέας υλοποίησης των μελετών είναι η Δ/νση Δημοσίων Έργων της Περιφέρειας Θεσσαλίας.

Δίκτυα Αστικής Υποδομής

Αστικό Οδικό Δίκτυο

Το βασικό πρόβλημα που εντοπίζεται στην πόλη των Τρικάλων είναι η μη επαρκής οργάνωση της κυκλοφορίας και στάθμευσης. Επίσης, η απουσία σήμανσης και φωτεινής σηματοδότησης σε κρίσιμες κυκλοφοριακά διασταυρώσεις αποτελεί σημαντικό ζήτημα. Το πρόβλημα αυτό γίνεται ακόμη πιο έντονο λόγω των κακών / μέτριων γεωμετρικών χαρακτηριστικών των οδών (μικρά πλάτη οδοστρωμάτων και πεζοδρομίων), τα οποία δεν εξυπηρετούν ικανοποιητικά την υφιστάμενη οργάνωση της κυκλοφορίας. Τέλος, το υπάρχον δίκτυο κίνησης πεζών και ποδηλατιστών δεν παρουσιάζει την απαιτούμενη οργάνωση και συνέχεια.

Προβλήματα εντοπίζονται και στις βασικές εισόδους της πόλης, όπου οι συσσωρευμένες βιοτεχνικές και εμπορικές δραστηριότητες δημιουργούν κυκλοφοριακή συμφόρηση αλλά και αισθητική και ηχητική ρύπανση. Ταυτόχρονα, ελλείψεις καταγράφονται στα γεωμετρικά χαρακτηριστικά των οδών, στην οδική σήμανση, στον οδοφωτισμό, στις διασυνδέσεις με το λοιπό οδικό δίκτυο, καθώς και στο παρόδιο πράσινο.

Δημοτική Επιχείρηση Πάρκιν ( Δ.Ε.ΠΑ.)

Η Δημοτική Επιχείρηση Πάρκινγκ ( Δ.Ε.ΠΑ.) Δήμου Τρικκαίων είναι νομικό πρόσωπο Ιδιωτικού δικαίου σύμφωνα με το άρθρο 277 του ΠΔ 410/95.

Ιδρύθηκε στις 01-07-2003 και το Δ.Σ. της Επιχείρησης είναι επταμελές και ορίσθηκε στις 01-08-2003.

Η οργάνωση της Επιχείρησης άρχισε στο τέλος Σεπτεμβρίου του 2003 και ξεκίνησε την κανονική της λειτουργία στις 01-01-2004.

Έχει στην ευθύνη της την λειτουργία και διαχείριση τριών (3) χώρων στάθμευσης συνολικής χωρητικότητας 280 περίπου θέσεων ιδιοκτησίας του Δήμου Τρικκαίων. Από αυτούς οι δύο είναι υπόγειοι και ο ένας υπαίθριος.

Αναλυτικά:

 

1) Υπόγειος χώρος στάθμευσης οδού 28ης Οκτωβρίου ( έμπροσθεν Δικαστικού Μεγάρου Τρικάλων) δυναμικότητας 132 θέσεων. Η λειτουργία του είναι αυτοματοποιημένη με δυνατότητα εξυπηρέτησης για μηνιαίους πελάτες, για πελάτες με χρονοχρέωση και για περιστασιακούς πελάτες (ωριαία χρέωση).

2) Υπόγειος χώρος στάθμευσης πλατείας Αντωνίου δυναμικότητας 92 θέσεων. Η λειτουργία του είναι αυτοματοποιημένη με δυνατότητα εξυπηρέτησης για μηνιαίους πελάτες, για πελάτες με χρονοχρέωση και για περιστασιακούς πελάτες (ωριαία χρέωση).

3) Υπαίθριος χώρος στάθμευσης οδού Κανούτα δυναμικότητας 45-55 θέσεων. Η λειτουργία του είναι μηχανογραφημένη και εξυπηρετεί περιστασιακούς πελάτες μόνο, λόγω της μικρής χωρητικότητάς του.

 Η επιχείρηση διερευνά και μελετά την δημιουργία και νέων χώρων στάθμευσης και στο άμεσο μέλλον θα προχωρήσει στην δημιουργία νέων θέσεων στάθμευσης. Η πορεία της επιχείρησης μέχρι σήμερα είναι θετική αυξάνοντας τα έσοδά της κάθε χρόνο.

Στάθμευση

Η έντονη συγκέντρωση λειτουργιών στο κέντρο (διοίκηση, εμπόριο, γραφεία, εκπαίδευση, σταθμός ΚΤΕΛ, λαϊκή αγορά) σε συνδυασμό με την έλλειψη επαρκών χώρων στάθμευσης στο κέντρο της πόλης δημιουργούν έντονα κυκλοφοριακά προβλήματα.

Είναι εμφανής η απουσία οργανωμένων χώρων στάθμευσης δημόσιας χρήσης, τόσο για ΙΧΕ, όσο και για φορτηγά οχήματα. Θεωρείται σκόπιμη η εξέταση ανάπτυξης οργανωμένων χώρων στάθμευσης στις πύλες εισόδου της πόλης, που θα εξυπηρετούν την στάθμευση των εισερχόμενων οχημάτων και την μετεπιβίβαση των χρηστών σε Μέσα Μαζικών Μεταφορών (Δημοτική Συγκοινωνία ή και ελαφρύ Μέσο Σταθερής Τροχιάς) για την περαιτέρω μετακίνηση προς το κέντρο της πόλης.

Τα παραπάνω θα μπορούσαν να ενταχθούν σε ένα γενικότερο σχεδιασμό αναβάθμισης των εισόδων της πόλης, και ιδιαίτερα της εισόδου από Λάρισα, που παρουσιάζει τους μεγαλύτερους κυκλοφοριακούς φόρτους.

Επίσης, ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα μπορεί να αποδώσει η δημιουργία και επέκταση ενός συστήματος ελεγχόμενης στάθμευσης στις κεντρικές περιοχές της πόλης.

Δίκτυα Δημοσίων Συγκοινωνιών

           Υπεραστικά ΚΤΕΛ: Εκτελούνται καθημερινά δρομολόγια προς Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Βόλο, Ιωάννινα, Καρδίτσα, Καλαμπάκα, Γρεβενά και Ελάτη-Περτούλι.

           Τοπικά ΚΤΕΛ: Εκτελούνται καθημερινά δρομολόγια που εξυπηρετούν την σύνδεση με τους οικισμούς του Νομού Τρικάλων.

           Αστικά ΚΤΕΛ: Εκτελούνται καθημερινά δρομολόγια.

Για την εξυπηρέτηση όλων των περιοχών της πόλης, καθώς και των δραστηριοτήτων υπερτοπικής σημασίας, είναι σκόπιμη η μελέτη αναδιάρθρωσης του δικτύου αστικών συγκοινωνιών.

Πάρκο κυκλοφοριακής αγωγής

Πάρκο κυκλοφοριακής αγωγής για του μαθητές δημοτικών σχολείων και Γυμνασίων -Λυκείων  λειτουργεί στην περιοχή Μπάρας του Δήμου Τρικκαίων από το έτος 2000.

Σύνδεση με οικισμούς

Η σύνδεση της πόλης των Τρικάλων με τους περιφερειακούς οικισμούς (Σωτήρα, Περδικοράχη, Λεπτοκαρυά, Λογγάκι, Τρίκκη, Ριζάριο, Καρυές, Αγ. Απόστολοι) γίνεται μέσω τοπικών οδών, η κατάστασή των οποίων δεν κρίνεται ιδιαίτερα ικανοποιητική. Εντοπίζονται προβλήματα που οφείλονται στην μη ικανοποιητική γεωμετρική χάραξη των οδών, στα μειωμένα λειτουργικά χαρακτηριστικά τους, στην μη σταθερή διαβάθμιση χαρακτηριστικών μεταξύ συνεχόμενων οδικών τμημάτων, στην έλλειψη ηλεκτροφωτισμού σε κρίσιμες θέσεις και στην περιβαλλοντική υποβάθμιση των περιοχών άμεσης επιρροής τους.

Σιδηροδρομικές Μεταφορές

Το σιδηροδρομικό δίκτυο της περιοχής απαρτίζεται από τον άξονα της γραµµής Τρικάλων-Καλαµπάκας που, ως τμήμα της πρόσφατα ανακαινισμένης γραµµής Παλαιοφάρσαλα-Καλαµπάκα, διαθέτει μία γραμμή κανονικού εύρους (1,44m). Η σιδηροδρομική γραμμή διέρχεται μέσα από την πόλη των Τρικάλων, όπου βρίσκεται και ο ομώνυμος Σιδηροδρομικός Σταθμός.

Η σιδηροδρομική γραμμή Παλαιοφάρσαλου - Καρδίτσας - Καλαμπάκας έχει αναβαθμιστεί σε κανονικού εύρους γραμμή, στα πλαίσια της Γ' προγραμματικής περιόδου.

Η διέλευση της σιδηροδρομικής γραμμής, με πορεία Νοτιοανατολική - Βορειοδυτική, διχοτομεί την δυτική πλευρά της πόλης και προκαλεί προβλήματα στις λειτουργίες της. Σημειώνεται ότι, στα πλαίσια του Γ' ΚΠΣ, κατασκευάζονται δύο (2) οδικές Κάτω Διαβάσεις στις θέσεις Σαράγια (υπό ολοκλήρωση) και Γκαζέλο.

Επιπλέον, έχει ζητηθεί από τον ΟΣΕ να μελετηθεί η δυνατότητα κατασκευής λυόμενων μεταλλικών άνω διαβάσεων πεζών και η κατασκευή πρόσθετων οδικών κάτω διαβάσεων.

Όσον αφορά την προμελέτη που εκπόνησε ο ΟΣΕ, για την παραλλαγή της χάραξης της υφιστάμενης σιδηροδρομικής γραμμής στα Τρίκαλα, με σκοπό την παράκαμψη του αστικού ιστού, προβλέπει την κατασκευή της γραμμής παράλληλα με τον περιφερειακό δρόμο, ενώ προτείνει την κατασκευή τερματικού και εμπορευματικού σταθμού μεταξύ των περιοχών Φλαμουλίου και Μύλου Τσαγκάδα.

Όσον αφορά τον γενικότερο σχεδιασμό για τη σιδηροδρομική σύνδεση των Περιφερειών Θεσσαλίας - Ηπείρου, στα πλαίσια της υλοποίησης του Δυτικού Σιδηροδρομικού Άξονα, έχουν μελετηθεί από τον Ο.Σ.Ε. οι γραμμές:

*           Καλαμπάκα - Ιωάννινα - Ηγουμενίτσα:

*           Καλαμπάκα - Κοζάνη:

Στον σχεδιασμό του ΟΣΕ για την Θεσσαλία περιλαμβάνεται και η νέα σιδηροδρομική χάραξη Βόλου - Λάρισας - Καλαμπάκας, χωρίς ενδιάμεση ανταπόκριση.

Τέλος, σκόπιμη κρίνεται η εξέταση δρομολόγησης περιφερειακού - προαστιακού τρένου Τρικάλων - Καρδίτσας - Λάρισας - Βόλου.

Δίκτυα

Ηλεκτρική Ενέργεια

Από την Περιφέρεια Θεσσαλίας διέρχονται τρεις γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας των 400 KV (διπλού κυκλώματος) που ανήκουν στο διασυνδεδεμένο εθνικό σύστημα. Η ενεργειακή τροφοδοσία του Νομού Τρικάλων καλύπτεται από τα δίκτυα της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού με τη βοήθεια των υποσταθμών που υπάρχουν στην περιοχή.

Η κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του Δήμου Τρικκαίων γίνεται από το δίκτυο υψηλής τάσης το οποίο αποτελείται από τη Γραμμή Μεταφοράς 150 KV Ταυρωπού - Πτολεμαΐδας και τη Γραμμή Μεταφοράς 150 KV Λάρισας -Τρικάλων. Οι πύργοι των Γ.Μ. που διέρχονται από το Δήμο, εδράζονται σε τετράγωνα, 64μ² έως και 121μ², τα οποία έχουν προσκτηθεί με αναγκαστική απαλλοτρίωση και αποτελούν ιδιοκτησία της ΔΕΗ.

Για την εγκατάσταση, διέλευση και συντήρηση των πύργων των Γ.Μ., έχει συσταθεί υπέρ της ΔΕΗ, με αναγκαστική απαλλοτρίωση δουλεία εναέριου διελεύσεως, το πλάτος της οποίας είναι 20μ κατά μήκος και εκατέρωθεν του άξονα των Γ.Μ. 150 KV με συνολικό πλάτος διαδρόμου δουλείας τα 40μ.

Η ανέγερση κτισμάτων ή εγκαταστάσεων μέσα στον διάδρομο δουλείας των Γραμμών Μεταφοράς, επιτρέπεται αλλά επιβάλλονται περιορισμοί όσον αφορά τα μέγιστα επιτρεπόμενα ύψη των κτισμάτων, τα οποία καθορίζονται από ΔΕΗ, μετά από αίτηση των ενδιαφερομένων και τα οποία δεν έχουν απαραίτητα σχέση με τα ύψη που ορίζονται από τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις.

Οι ενεργειακές ανάγκες των κατοίκων αυξάνονται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όπου και σημειώνονται οι μέγιστες καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας, λόγω χρήσης των αρδευτικών μηχανημάτων και των οικιακών κλιματιστικών.

Για το λόγο αυτό, ιδιαίτερο ρόλο στον ενεργειακό τομέα μπορούν να διαδραματίσουν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (Α.Π.Ε.) Αιτήσεις για τη χορήγηση άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. (τρεις αιτήσεις) στην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.) έχουν κατατεθεί και αφορούν φωτοβολταϊκά συστήματα παραγωγής ενέργειας συνολικής ισχύος 7,84 MW στο Δήμο Τρικκαίων του Νομού Τρικάλων

Στο ίδιο πλαίσιο ανήκει και η δυνατότητα παροχής ενέργειας με φυσικό αέριο. Η δικτύωση της περιοχής με τους κεντρικούς αγωγούς παροχής αερίου είναι ήδη προγραμματισμένη και το έργο βρίσκεται σήμερα υπό κατασκευή.

Φυσικό αέριο

Ο κλάδος Υψηλής Πίεσης προς τη Δυτική Θεσσαλία, πρόκειται να διέλθει από την κτηματική περιφέρεια Τρικκαίων, που ως έργο βρίσκεται σήμερα υπό κατασκευή. Σε ότι αφορά τον σχεδιασμό, τη μελέτη και την κατασκευή των αγωγών Υψηλής Πίεσης:

           Ο σχεδιασμός της χάραξης διέλευσης του αγωγού Φυσικού Αερίου έγινε με διεθνώς αποδεκτά κριτήρια λαμβάνοντας υπόψη συντελεστές οικονομίας μικρότερης διαδρομής, διέλευσης εκτός σχεδίων πόλεων ή επεκτάσεων αυτών και αποφυγής διέλευσης στο μέτρο του δυνατού από δάση, δεντροκαλλιέργειες, κτίσματα, κτλ.

           Η ταξινόμηση όλων των περιοχών έγινε σε τέσσερις κατηγορίες

           Αποτυπώθηκε η ζώνη διέλευσης του ΑΦΑ σε εύρος 200μ. εκατέρωθεν του διαμήκη άξονα. Έγιναν μετρήσεις της οικιστικής πυκνότητας στο εύρος της ζώνης των 200μ. και της πληθυσμιακής πυκνότητας στο εύρος των 90μ. εκατέρωθεν του διαμήκη άξονα του ΑΦΑ.

           Η διαστασιολόγηση του αγωγού - πάχος τοιχώματος, κατηγορία και ποιότητα - έγινε με βάση την κατηγορία ζώνης περιοχής και τις οριζόμενες απαιτήσεις ασφάλειας από τον Αμερικανικό Κώδικα ASME CYIDE.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι στις περιοχές όπου ο Α.Φ.Α. Υψηλής Πίεσης έχει κατασκευαστεί και επέρχεται μεταβολή των υφιστάμενων χρήσεων γης εντός των ορίων της ζώνης των 400μ. ή των 200μ. εκατέρωθεν του Α.Φ.Α., τότε μεταβάλλεται και η κατηγορία ζώνης ως συνέπεια της οικιστικής ανάπτυξης και της αύξησης της πληθυσμιακής πυκνότητας.

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Στο πλαίσιο του νόμου 3468/2006 "Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και θερμότητας Υψηλής Απόδοσης και άλλες διατάξεις" καθορίστηκε το πλαίσιο ανάπτυξης των εγκαταστάσεων Α.Π.Ε. σε εθνικό επίπεδο. Στην Περιφέρεια Θεσσαλίας πραγματοποιείται σήμερα παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από υδροηλεκτρικούς σταθμούς.

Ειδικότερα για τα φωτοβολταϊκά συστήματα όπου υπήρξε και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον των επενδυτών σε ολόκληρη τη χώρα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.), βρίσκονται σε αξιολόγηση τρεις αιτήσεις για εξαίρεση από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά συστήματα για εγκατάσταση συνολικής ισχύς 344,4 ΚW στην περιοχή μελέτης.

Επίσης, άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας έχει ήδη δοθεί από την ΡΑΕ σε μονάδα υδροηλεκτρικής (Υ/Η) ενέργειας συνολικής ισχύος 1,9 MW στη Θέση Πετροχώρι του Νομού.

Α.4.10.3. Τηλεπικοινωνίες

Το τηλεπικοινωνιακό δίκτυο (Ο.Τ.Ε.) καλύπτει επαρκώς τις ανάγκες της Περιφέρειας τόσο ως προς την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών του όσο και ως προς το βαθμό εξάπλωσης (δυσπρόσιτες περιοχές). Ο νομός διαθέτει δύο κύρια αστικά ψηφιακά κέντρα στα Τρίκαλα και στην Καλαμπάκα, συνολικής διάθεσης 67.984 εγκατεστημένων παροχών σταθερής τηλεφωνίας, ενώ στο Δήμο οι παροχές είναι 29.280.

Η κάλυψη των τηλεπικοινωνιακών αναγκών του Νομού γίνεται επίσης, τόσο από τους ιδιωτικούς παρόχους όσο και από τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας με την τοποθέτηση κεραιών σε αστικούς αλλά και εξωαστικούς χώρους.

Από τα τέλη του 2005 λειτουργεί στο Δήμο Τρικάλων το e-Trikala που έλαβε πλήρη νομική υπόσταση το 2008 με την ίδρυση της αντίστοιχης Α.Ε.

Δημοτική Αναπτυξιακή Ανώνυμος Εταιρεία    e-trikala    A.E.

Δημιουργία υποδομών και παροχή υπηρεσιών : 

Ασύρματο δίκτυο δωρεάν πρόσβασης στο internet  Από τον Ιανουάριο του 2008, 16Mdit διανέμονται σε 12 κόμβους για να διευκολύνουν την πρόσβαση των 5000 και πλέον πολιτών που εξυπηρετούνται από το wifi του e-trikala.

Επιχειρησιακό Κέντρο Ελέγχου. Ένας σύγχρονος τεχνολογικά χώρος όπου φιλοξενεί όλη την απαραίτητη υποδομή για την σωστή λειτουργία των ψηφιακών εφαρμογών. Περιλαμβάνει computer room υψηλών προδιαγραφών καθώς επίσης τον απαιτούμενο βοηθητικό εξοπλισμό για τον έλεγχο όλων των συστημάτων.

Οπτικός Δακτύλιος,  28 χιλιόμετρα οπτικής ίνας αποτελούν το φυσικό κανάλι για την διασύνδεση όλων των δημόσιων υπηρεσιών δημιουργώντας παράλληλα την υποδομή για την μελλοντική χρήση από το σύνολο των πολιτών.

Hot Spots 3επιχειρήσεις του Δήμου Τρικκαίων έχουν εγκαταστήσει και λειτουργούνε ασύρματη επικοινωνία για τους επισκέπτες του με ταυτόχρονη δυνατότητα συναλλαγών όπου αυτό επιτρέπεται.

Ευφυείς Μεταφορές, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, λειτουργεί ολοκληρωμένο σύστημα ευφυών μεταφορών.

Τηλε - Πρόνοια Ολοκληρώνεται η πρώτη ουσιαστικά δράση της τηλεϊατρικής σε συνεργασία με το Νομαρχιακό Νοσοκομείο της πόλης μας.

Modipark ολοκληρωμένο σύστημα ελεγχόμενης στάθμευσης με την χρήση του κινητού τηλεφώνου.

Δημιουργία της πρώτης ψηφιακής κοινότητας στην Ελλάδα. Με πρωτοβουλία του Δήμου Τρικκαίων στις 18 Ιανουαρίου 2007 υπογράφτηκε πρωτόκολλο συνεργασίας μεταξύ 8 Δήμων της κεντρικής Ελλάδας.

Πρόγραμμα «Δημοσθένης» Ένα διυπηρεσιακό πρόγραμμα του Δήμου Τρικκαίων με στόχο την εξυπηρέτηση των πολιτών σχετικά με τα λειτουργικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δημότες.

Πρόγραμμα «Διάλογος» Πρωτοπόρο πρόγραμμα ηλεκτρονικής δημοκρατίας που δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να συμμετέχουν ενεργά στην λήψη αποφάσεων του δημοτικού συμβουλίου.

Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Είναι ουσιαστικά η πρώτη πανελλαδική προσπάθεια εξυπηρέτησης του πολίτη απόσταση με την χρήση ψηφιακών μέσων με διαδραστικό τρόπο και επιπλέον με την χρήση IVR συστημάτων.

Πολεοδομικό GIS   O Δήμος Τρικκαίων σε συνεργασία με άλλους 5 Δήμους του Νομού Τρικάλων ψηφιοποίησε τους πολεοδομικούς χάρτες των περιοχών και καταχώρησε σημαντικά πολεοδομικά στοιχεία σε κάθε οικοδομικό τετράγωνο.

 Ιστοσελίδα του Δήμου Τρικκαίων.

 Ιστοσελίδα Πολιτιστικού οργανισμού Δήμου Τρικκαίων (ΠΟΔΤ).

 28 χιλιόμετρα οπτική ίνα,    12 κόμβοι ασύρματου,  680 θέσεις e-trikala.

 4 πινακίδες ενημέρωσης parking,   4 επαγωγικοί βρόγχοι.

 25 πινακίδες πληροφόρησης, 5 ασύρματοι κόμβοι επικοινωνίας Δημοτικών κτιρίων.

 182 ωφελούμενοι τηλεπρόνοιας,  7 συνεργαζόμενες Δημοτικές επιχειρήσεις.

 20 δημοτικά οχήματα,    25 αστικά λεωφορεία.

Έργα σε εξέλιξη, 1. ΕRP της πόλης των Τρικάλων, 2.Δημιουργία ολοκληρωμένης διαδικτυακής πύλης πληροφόρησης, ενημέρωσης και εξυπηρέτησης πολιτών, 3. Ολοκληρωμένο γεωγραφικό πληροφοριακό σύστημα (Γ.Π.Σ. Δήμου Τρικκαίων).

Ποιότητα και Φυσιογνωμία του Αστικού Χώρου: τυπολογία ρυμοτομικού, βασικοί αντιληπτικοί άξονες και ενότητες, ποιότητα δημόσιου χώρου.

Ο Δήμος Τρικκαίων αποτελούμενος από δύο βασικές χωρικές ενότητες - την πόλη των Τρικάλων και τους δορυφορικούς οικισμούς - έχει να επιδείξει δύο διαφορετικές εικόνες.

Το ρυμοτομικό της πόλης των Τρικάλων απεικονίζει την πραγματικότητα για την οποία κάθε φορά σχεδιάσθηκε και θεσμοθετήθηκε.

Κατ' αρχήν η πόλη δημιουργήθηκε σε μια θέση που σφράγισε η ιστορική πόλη, το ιστορικό κέντρο - πλάι ακριβώς σ' αυτό, στα ανατολικά του και κατά μήκος του Ληθαίου ποταμού που λειτουργεί ως φυσικός φραγμός, αλλά και ταυτόχρονα ως ιμάντας σύνδεσης, καθώς ειδικά στο κέντρο, που είναι ο βασικός αρχικός πυρήνας της πόλης υπάρχουν πολλές πεζογέφυρες και γέφυρες οχημάτων που διευκολύνουν την προσπελασιμότητα.

Το σχήμα του ρυμοτομικού πάντοτε ήταν ακανόνιστο. Το ισχύον σήμερα ρυμοτομικό έχει ομαλό σχήμα μόνον από τη βόρεια, ενώ ιδιαίτερα ακανόνιστη είναι η δυτική πλευρά του, καθώς το Γ.Π.Σ. όφειλε να συμπεριλάβει τις περιοχές αυθαιρέτων της εποχής κατά την οποία συντάχθηκε με την προοπτική της ένταξης των πυκνοδομημένων περιοχών.

Έτσι, η προσπελασιμότητα της περιμετρικής ζώνης της πόλης είναι ανέφικτη και μόνον μέσω του ακτινικού συστήματος και των παραπλεύρων του τμημάτων του τοπικού δικτύου είναι δυνατή η επικοινωνία μεταξύ όμορων γειτονιών.

Η διάρθρωση του βασικού οδικού δικτύου είναι ακτινική με δύο βασικούς άξονες Β.Α - ΝΔ (οδός Ασκληπιού) και Α -Δ (οδός Τσιτσάνη) που οδηγούν την κίνηση από και προς τον εσωτερικό και εξωτερικό δακτύλιο.

Ο βασικότερος αντιληπτικός άξονας της πόλης είναι η οδός Ασκληπιού, που καταλήγει στην κεντρική πλατεία, διασχίζει τον ποταμό Ληθαίο και περνά στο παλαιό εμπορικό κέντρο. Ο ελισσόμενος άξονας του ποταμού, που διασχίζει την πόλη αποτελεί επίσης σημαντικό στοιχείο του αστικού ιστού και της ζωής της πόλης.

Η ποιότητα του δημόσιου χώρου κατά μήκος των δύο αυτών αξόνων, στις ιστορικές συνοικίες με τα χαμηλά ύψη κτιρίων (Βαρούσι - Παλιό Κέντρο) καθώς και στις περιοχές όπου διασώζονται τα ιστορικά κτίρια ή μνημεία είναι αναντίρρητη παρότι σε αρκετές περιπτώσεις ο οικιστικός ιστός απαιτεί αναβάθμιση.

Η περιοχή του Πολεοδομικού Κέντρου και φυσικά το Βαρούσι υποκύπτουν στην ακανονιστία των γραμμών του ρυμοτομικού αφού αποτελούν τις παλιές χαράξεις, και δικαιολογούνται αφού δημιουργήθηκαν χωρίς ρυμοτομικό σχέδιο.

Τα οικοδομικά τετράγωνα των περιμετρικών του πολεοδομικού κέντρου περιοχών είναι στραμμένα κατά τον προαναφερθέντα άξονα Β.Α - ΝΔ, ορίζοντας τις βασικές ακτινικές χαράξεις των οδών. Είναι ορθογωνικά λοιπόν, αλλά μικρά, αποτέλεσμα των μικρών ιδιοκτησιών.

Οι πρόσφατες επεκτάσεις, οι οποίες θεωρητικά θα όφειλαν να έχουν μια καλύτερη ρυμοτόμηση με ευανάγνωστο ιστό, παρουσιάζουν μια αταξία στον προσανατολισμό, δεν συνεχίζουν τους προαναφερθέντες άξονες - είναι χωρίς συνάρτηση σε αξονικές ή κυκλικού σχήματος αναπτύξεις. Μοιάζει να μην υπάρχει σχέδιο πόλης.

Πρόκειται απλά για την νομιμοποίηση των αυθόρμητα δημιουργηθέντων δρόμων και Ο.Τ. όπως αυτά προκλήθηκαν από την αυθαίρετη δόμηση. Στην περίπτωση αυτών των επεκτάσεων φαίνεται πως η ΕΠΑ του 83 δεν νομιμοποίησε απλά την αυθαίρετη δόμηση, αλλά και την "πολεοδομία" που η αυθαίρετη δόμηση δημιούργησε. 

 Οι βασικές ενότητες που γίνονται αμέσως αντιληπτές στην πόλη είναι:

*           Οι υδάτινοι διάδρομοι που συνοδεύονται από τους παραποτάμιους δρόμους οχημάτων και ιδιαίτερα του Ληθαίου, ο οποίος διαρρέει το κέντρο της πόλης.

*           Το ιστορικό κέντρο.

*           Οι τρεις λόφοι - του Πρ. Ηλία και του Κάστρου, στον αυχένα των οποίων αναπτύχθηκε το ιστορικό κέντρο, και της Ανάληψης.

Η γεωγραφική γειτνίαση των τριών ενοτήτων που προαναφέραμε, και παράλληλα η φυσική τους και πολιτιστική τους συνάφεια, στην πραγματικότητα τους συνδέει σε μια και μοναδική ενότητα. Πρόκειται για την φυσική και πολιτιστική ταυτότητα της πόλης και του ίδιου του Δήμου.

Μια άλλη ζώνη, τα "μανάβικα", αποτελεί ένα άλλο τόπο, που έχει μετεξελιχθεί σε κόμβο αναψυχής στην πόλη, και ο οποίος θα μπορούσε να διεκδικήσει μια πολιτιστική ταυτότητα με τα διατηρητέα και τον παραδοσιακό χαρακτήρα που διατηρεί μέχρι σήμερα.

Οι κεντρικές περιοχές που προαναφέρθηκαν τελικά αποτελούν τον δημόσιο χώρο της πόλης, εκεί που αναπτύσσεται η κεντρική κοινωνική και πολιτική ζωή της πόλης και η εικόνα που παρουσιάζει είναι σε γενικές γραμμές καλή τουλάχιστον όσον αφορά τις παρεμβάσεις αναπλάσεων τις πεζοδρομήσεις.

Αν και η πόλη δεν έχει πολλά σημεία οπτικής φυγής προς το φυσικό στοιχείο - το πράσινο των παρόχθιων περιοχών του Ληθαίου και τη βλάστηση των λόφων, η οικειοποίησή τους θα ήταν εφικτή αν μια ολοκληρωμένη μελέτη ανάπλασης όλου του κέντρου - παλιού και νέου έθιγε το ζήτημα με στόχο την ενοποίηση των πολιτιστικών διαδρομών, των διαδρομών πρασίνου και των υδάτινων διαδρομών με τα σημεία - τόπους πολιτισμού, φύσης και κοινωνικής ζωής, με κύριο στόχο οι διάδρομοι να μετεξελιχθούν σε διαδρομές και τα σημεία να μετεξελιχθούν σε τόπους.    

Διαδρομές και τόποι θα μπορούσαν να συναποτελέσουν ένα αναβαθμισμένο κέντρο κατ' αρχάς και στην συνέχεια με την ίδια λογική να επεκταθεί σε ολόκληρη την πόλη. Η ποιότητα του δημόσιου χώρου σε κάθε περίπτωση δεν έγκειται στην αποσπασματική "ανάπλαση" τμημάτων, αλλά με ενιαίο ύφος και ίδιους στόχους λειτουργική οργάνωση και διαμόρφωση του χώρου που να διέπεται από τις αρχές της αστικής αειφορίας.